سرویس دوچرخه اشتراکی در 217 کلان شهر از کشور های جهان به شدت مورد استقبال قرار گرفته است و میزان استقبال در شهرهایی که با مشکلاتی مانند ترافیک، آلودگی هوا و صوتی دست و پنجه نرم می کنند، بسیار بیشتر از سایر نقاط جهان است. اولین سرویس دوچرخه اشتراکی هوشمند در ایران با نام بیدود توسط شرکت پاک چرخ ایرانیان در نمایشگاه الکامپ معرفی شده است. در ادامه مصاحبه اختصاصی بنچیمو با آقای سعید بابایوسفی، مدیر عامل پاک چرخ ایرانیان را مطالعه خواهید کرد.
آقای بابایوسفی، مدیر عامل پاک چرخ ایرانیان
بنچیمو: چه ضرورتی برای ارائه سرویس دوچرخه اشتراکی بیدود وجود داشت؟
بابایوسفی: ما و دوستان سفرهای بسیاری به چین داشتیم و از سال 2014 سرویس دوچرخه اشتراکی هوشمند در چین و همراه با سراسر جهان راه اندازی شده است. در حال حاضر 217 شهر در سراسر جهان به ارائه این سرویس می پردازند. احساس نیاز در تهران نیز همانند سایر کلان شهر ها، مشکلاتی مانند ترافیک، آلودگی هوا و مخاطره سلامت شهروندی وجود دارد که همه این مشکلات با به کارگیری دوچرخه های هوشمند به میزان قابل توجهی کاهش خواهند یافت. پیش از این شهرداری تهران به ارائه سرویس دوچرخه اشتراکی پرداخته بود که مشکلاتی مختص خود داشتند. دوچرخه هایی که در داک های مخصوص قابل دریافت بودند یا اجاره دوچرخه در کیوسک های اختصاصی که مهم ترین مشکل آنها نحوه و محل تحویل گرفتن و تحویل دادن آنها بود. با توجه به بهره گیری از قابلیت های هوشمند در سیستم ساز و کار دوچرخه های بیدود، شما می توانید دوچرخه اشتراکی هوشمند را در هر نقطه ای از شهر تهران پیدا کنید و در هر مکانی که سفر شما به پایان می رسد، دوچرخه را در محلی که سبب اختلال رفت و آمد نباشد، توسط اپلیکیشن قفل کنید. این پروسه سبب می شود تا پراکندگی دوچرخه های بیدود در سطح شهر تهران به شکل مناسبی صورت گیرد. ساز و کار اصلی دوچرخه ها سبب قرار گرفتن بیدود در پروژه های اینترنت اشیا IOT می شود. هر چند تاکنون اینترنت اشیا در ایران به صورت کلی به مرحله اجرا نرسیده و به اصطلاح جا نیفتاده است. دوچرخه های بیدود با توجه به نحوه ارتباط بین قفل، اپلیکیشن و در نهایت کاربر و با به کارگیری قلب تپنده شامل فناوری هایی مانند GPS و GPRS عضوی از پروژه های IOT در ایران به شمار می رود.
بنچیمو: نحوه و تعرفه استفاده از دوچرخه های اشتراکی هوشمند بیدود چگونه است؟
بابایوسفی: شرکت پاک چرخ ایرانیان یک مجموعه کاملا خصوصی است و علاقه ای به کار با نهادی خاص ندارد و با توجه به نام خود، قابلیت ورود به تمامی پروسه های حمل و نقل پاک را دارد. در حال حاضر نیز پلن کاملی برای ورود به سایر حوزه های حمل و نقل پاک تعبیه شده است. در مورد هزینه و نحوه استفاده از بیدود به این صورت است که کاربران اپلیکیشن را از منابع نرم افزاری دانلود می کنند. سپس کد رجیستری برای کاربر ارسال می شود تا عضویت آنها مورد تائید قرار گیرد. پس از طی این مراحل، کاربر قادر به استفاده از تعرفه های مورد نظر خواهد بود. تعرفه های نهایی برای ثبت نام اولیه در سرویس بیدود، به صورت نهایی مشخص نیست و در هفته های آتی، هزینه های ثبت نام اعلام می شود. همچنین یک بازه سفر استاندارد با مدت زمان 30 دقیقه لحاظ شده که تعرفه هر سفر با این مدت زمان بین 1200 تا 1500 تومان خواهد بود. اولین حضور بیدود در مکان عمومی در نمایشگاه الکامپ است و وب سایت بیدود نیز پیش از نمایشگاه راه اندازی شد تا شروع به کار سرویس دوچرخه اشتراکی هوشمند به صورت چراغ خاموش وارد چرخه فعالیت شود. در خصوص اپلیکیشن بیدود باید به نکاتی اشاره کرد که خدمات قابل توجهی برای آن لحاظ شده است. قابلیت مشاهده دوچرخه روی نقشه اپلیکیشن سبب می شود تا کاربران بتوانند در سریع ترین زمان ممکن، نزدیک ترین دوچرخه به محل حضور خود را پیدا کنند. سپس کاربر با استفاده از اسکن QR Code روی دوچرخه، قفل دوچرخه را باز کرده و سفر خود را آغاز می کند. در انتهای سفر نیز با استفاده از اپلیکیشن، دوچرخه را قفل کرده و این پروسه برای کاربران تکرار می شود. در اپلیکیشن بیدود، علاوه بر زمان سفر، میزان کالری مصرف شده و کاهش سطح کربن به واسطه استفاده از دوچرخه ارائه می شود.
بنچیمو: توانایی حرکتی دوچرخه با توجه به ناهمواری ها و شیب موجود در نقاط مختلف شهر تهران از اهمیت بالایی برخوردار است، دوچرخه های بیدود در این زمینه چگونه عمل می کنند؟
بابایوسفی: دوچرخه های بیدود دنده ای نیستند، اما نوع فرمت به گونه ایست که حرکت با آنها ساده است. ارتفاع زین و دسته ها قابل تنظیم هستند، حتی دوچرخه ها با توجه به فناوری ساخت نوین، روغن خور نیستند و کاربران هیچ نگرانی بابت کثیف شدن لباس ندارند. ترمز های دوچرخه از نوع دیسکی هستند و به این صورت طول عمر آنها بسیار بالا و هزینه تعمیرات نیز بسیار ناچیز است. در خصوص توانایی حرکتی، در پلن اول مسیر های مسطح و شلوغ شامل مسیر های شرق به غرب و بالعکس مانند خیابان آزادی، خیابان جمهوری و خیابان های منتهی به بازار بزرگ تهران لحاظ شده است که از این حیث کاربران مشکلی برای حرکت ندارند. اما در پلن بعدی ما، دوچرخه های برقی برای مسیر های جنوب به شمال و بالعکس قابل ارائه خواهند بود. هر چند در حال حاضر نیز بیدود قابل استفاده در سراسر نقاط تهران هستند.
بنچیمو: آیا بیدود موفق به کسب مجوز های لازم از نهاد های مرتبط شده؟
بابایوسفی: مجوز اصلی و مورد نیاز برای ما، مجوز سازمان حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران است که مراحل کسب آن طی شده و در اولین دوره نمایشگاه دوچرخه های اشتراکی که توسط شهرداری تهران از 6 تا 8 شهریور 97 برگزار می شود، اپلیکیشن بیدود به همراه مجوز های مورد نیاز رونمایی خواهند شد و به طور رسمی سرویس بیدود در تاریخ ذکر شده در دسترس کاربران قرار خواهد گرفت. نیازی به مجوز سازمان نظام صنفی یا کمیسیون اینترنت اشیا وجود ندارد اما با توجه به همکاری هایی که در گذشته با این نهاد ها وجود داشته، و همچنین نیاز به خدمات آنها، همکاری با سازمان نظام صنفی و کمیسیون IOT انجام می شود.
بنچیمو: شنیده شده که دوچرخه های بیدود در داخل کشور تولید می شوند و کارخانه ای مجهز برای این منظور لحاظ شده، در مورد تولید دوچرخه ها در ایران توضیحاتی ارائه کنید.
بابایوسفی: بخشی از اجزای دوچرخه های بیدود در حال حاضر به صورت وارداتی و بخشی دیگر به طور کامل در داخل کشور تولید و در نهایت اسمبل می شوند. هم اکنون فناوری ساخت، تکنولوژی قفل و طراحی در اختیار ما قرار دارد و از این پس سعی خواهیم کرد تا تولید دوچرخه به صورت 100 درصد در داخل کشور انجام شود.
بنچیمو: برنامه ای برای تغییر پلتفرم طراحی دوچرخه ها وجود دارد؟ تست های اولیه با استفاده از اشخاص مختلف با سن، قد و وزن متفاوت انجام شده؟
بابایوسفی: در حال حاضر برنامه ای برای تغییر در طراحی دوچرخه ها وجود ندارد. تست های بسیاری با استفاده از اشخاص مختلف انجام شده که گروه سنی 15 سال به بالا را شامل می شود. با توجه به قابلیت تنظیم ارتفاع زین و دسته های دوچرخه، تست ها با بهره گیری از اشخاصی با سن، قد و وزن متفاوت انجام شده که مشکلی در این زمینه مشاهده نشده است. دوچرخه های اشتراکی هوشمند بیدود سایز 24 هستند که یک سایز استاندارد برای گروه سنی بالای 15 سال است. طبق برنامه ریزی قرار است دوچرخه های بیدود در سه دانشگاه شامل تربیت مدرس، علم و صنعت و یک دانشگاه دیگر لانچ شود تا تست هایی نیز در این زمینه صورت گیرد.
بنچیمو: برای فاز اول ورود به بازار چه تعداد دوچرخه در نظر گرفتید؟
بابایوسفی: ممکن است با 1000 دوچرخه وارد مناطق پیش بینی شده در تهران شویم، ما برای حداکثر تعداد تولید، محدودیتی نداریم و امکان تولید هر تعداد دوچرخه ای که نیاز داریم، وجود دارد. در سال اول هم تعداد 120 هزار دوچرخه را برای پوشش دهی شهر تهران پیش بینی کردیم، اما ورود این تعداد دوچرخه به مواردی مانند اعطای شرایط لانچ آسان در مناطق شلوغ و دریافت فیدبک از استقبال کاربران بستگی دارد. در حال حاضر تعداد زیادی دوچرخه تولید شده و آماده ورود به خیابان های تهران هستند و تعدادی دیگر هم روی خط تولید قرار دارند. ما قادر به تامین نیاز بازار با هر تعداد دوچرخه هستیم.
بنچیمو: آیا بیدود برنامه ای برای حضور در سایر شهرهای کشور دارد؟
بابایوسفی: بله، ما برنامه کاملی برای ورود به شهر های بزرگ در مرحله اول و در ادامه به سایر شهر های کشور داریم. میزان علاقه مندی کاربران در شهر های کشور نسبت به دوچرخه های اشتراکی هوشمند، فرهنگ دوچرخه سواری و همچنین مسطح بودن شهر ها برای ورود بیدود موثر هستند.
بنچیمو: ایده بیدود یک ایده نو نیست و پیش از این در کشور های مختلف ارائه شده، همچنین اعلام کردید که طراحی دوچرخه ها در ایران صورت گرفته، آیا در طراحی دوچرخه ها امکاناتی بر اساس نیاز کاربران ایرانی انجام شده؟
بابایوسفی: بر اساس فرمتی که در ایران وجود دارد، به عنوان مثال نوع حرکت دوچرخه، ناهمواری جاده، ترمز گرفتن زیاد، راحتی استفاده خانم ها از دوچرخه و مواردی از این قبیل در طراحی لحاظ شده است. ترمز دوچرخه ها دیسکی هستند تا نگرانی بابت سرویس سیستم ترمز قدیمی که از لقمه برای ترمز استفاده می کردند، وجود ندارد. به هر صورت بومی سازی در طراحی دوچرخه های بیدود انجام گرفته است. ابعاد مختلفی شامل بازاریابی، تحقیق و توسعه و مالی برای آینده لحاظ شده و همه چیز طبق پلن انجام خواهد شد. همچنین تکنولوژی دوچرخه ها در اختیار ماست و همه فناوری ها در حال ثبت هستند و با تبدیل پاک چرخ ایرانیان به یک شرکت دانش بنیان، ورود رقیب احتمالی به بازار بسیار سخت است.
بنچیمو: صرفه اقتصادی برای بازاریابی و قیمت های لحاظ شده برای شما اهمیت بالایی دارد. در این خصوص چه تمهیداتی اندیشیده شده؟
بابایوسفی: ما یک بنگاه اقتصادی هستیم که بحث درآمد و سود برای ما اهمیت دارد، اما بحث مسئولیت اجتماعی در وهله اول برای ما اهمیت بیشتری دارد و این موضوع توسط هیئت مدیره لحاظ می شود. ما برای رسیدن به سود دهی برنامه داریم اما فرهنگ سازی، کاهش ترافیک و افزایش نشاط اجتماعی در اولویت قرار دارد. با استفاده از راه اندازی کمپین و ایونت های متعدد از شهریور ماه و مذاکراتی که با نهاد های مختلف مانند وزارت ورزش، فدراسیون و هیئت های دوچرخه سواری انجام شده، این نهاد ها علاقه زیادی به همکاری دارند. ما پلن های بسیاری برای فرهنگ سازی در این حوزه داریم و به طور حتم رسانه ای مانند بنچیمو در این مسیر به ما کمک خواهد کرد تا زودتر و بهتر بتوانیم این فرهنگ سازی را انجام دهیم.