تا کنون شایعات بسیاری در خصوص کارت گرافیک‌های سری RTX 50 خانواده Blackwell منتشر شده است اما در این مطلب به افشای اطلاعات تکمیلی RTX 5090 و RTX 5080 می‌پردازیم. اطلاعات که احتمالا همان مشخصات رسمی پرچمداران نسل بعدی انویدیا است.
بر اساس گزارش‌های اخیر، کارت گرافیک‌های RTX 5090 و RTX 5080 انویدیا در CES 2025 معرفی می‌شوند. پس از مدت‌ها انتظار بالاخره مشخصات کارت‌های رده بالا انویدیا از سری Blackwell منتشر شد. هر دوی اینها را می‌توان برترین کارت گرافیک نسل جدید برای گیمرها دانست.
باید قبول کنیم که انویدیا در دو دهه گذشته تسلط کامل بر بازار کارت گرافیک داشته و همین امر، فضای مناسبی برای معرفی و عرضه RTX 50 مهیا می‌کند. جدا از این که باید در نمایشگاه CES 2025 منتظر معرفی سری Blackwell باشیم، اما خبرها حاکی از آن است که انویدیا یک نسخه ویژه از RTX 5090 برای بازار چین با نام RTX 5090D در نظر گرفته که همچنان مربوط به داستان تحریم چین و البته خاورمیانه برای استفاده از تراشه‌های قدرتمند انویدیا است. مانند همیشه انویدیا قصد دارد کارت‌های برتر خود را در ابتدا راه معرفی کند و به مرور زمان تعداد این خانواده را بیشتر کند.
از RTX 5090 و RTX 5080 چه می‌دانیم؟
جزئیات خوبی از کارت گرافیک RTX 5090 انویدیا شامل رابط حافظه 512 بیتی، 16 ماژول حافظه از نوع GDDR7، طراحی PCB با ساختار 14 لایه، خنک‌کننده و مدار قدرت کاملا جدید منتشر شده است. تغییرات دیگر شامل طراحی جدید نسخه مرجع یا Founders Edition است که گفته می‌شود از یک راه‌حل خنک‌کننده فشرده دو اسلات برای RTX 5090 استفاده می‌کند. مشخص نیست که آیا RTX 5090 و RTX 5080 از یک خنک‌کننده Founders Edition استفاده می‌کنند یا متفاوت هستند. آنطور که مشخص است ظاهر کارت‌های مرجع نسبت به سری RTX 40 و RTX 30 متفاوت است.
همچنین، اخیراً شایعاتی وجود دارد مبنی بر اینکه RTX 5090 ممکن است با دو کانکتور برق 12V-2×6 عرضه شود اما قطعاً این موضوع صحت ندارد. احتمال دارد همچون قبل، کارت گرافیک‌هایی مانند GALAX HOF که به صورت تخصصی برای اورکلاک بهینه شده بودند با کانکتورهای 16 پین دوگانه ارائه شوند، اما کارت‌های مرجع و اکثر مدل‌های سفارشی دارای یک کانکتور 16 پین هستند.
گفته شده که توان حرارتی RTX 5090 برابر با 600 وات و RTX 5080 برابر با 400 وات است. اگر نگاهی به گذشته داشته باشیم، به سرعت متوجه می‌شویم که توان هر دو کارت باید پایین‌تر از این اعداد باشد. به طور مثال قبل از عرضه RTX 4090 گفته می‌شد این کارت دارای توان 600 وات است اما در زمان عرضه دیدیم که این کارت برای 450 وات رتبه بندی شده است.
افشا شده که RTX 5090 دارای 32 گیگابایت حافظه تصویری از نوع GDDR7 است که از رابط 512 بیتی و سرعت حافظه 28 تا 32 گیگابیت در ثانیه استفاده می کند. البته من احتمال می‌دهم به دلیل عدم تکامل نسل GDDR7، انویدیا با محدودیت سرعت روی 28 گیگابیت در ثانیه پیکره بندی این کارت‌ها را انجام دهد. پهنای باند اگر سرعت حافظه را 28 گیگابیت در ثانیه در نظر بگیریم برابر با 1792 گیگابایت در ثانیه و اگر سرعت حافظه را 32 گیگابیت در ثانیه در نظر بگیریم برابر با 2048 گیگابایت در ثانیه است. همچنین RTX 5090 از تراشه گرافیکی Blackwell GB202-300 استفاده می‌کند که 33 درصد به تعداد هسته‌های آن نسبت به RTX 4090 اضافه شده و به 21760 هسته رسیده است. همچنین تعداد SM هم به 170 واحد رسیده که عدد بسیار قابل توجهی است ولی خبرها حاکی از آن است که این تراشه پتانسیل 192 واحد SM را هم دارد.
کارت RTX 5080 را باید در بخش مشخصات نصف RTX 5090 دانست. این کارت دارای 10752 هسته کودا است که 11 درصد هسته‌های بیشتری نسبت به RTX 4080 دارد. تراشه استفاده شده در این کارت گرافیک از نوع Blackwell GB203-400 است. تراشه‌ای که از تمام 84 واحد SM آن استفاده شده است پس اگر انویدیا قصد تولید نمونه SUPER یا TI را داشته باشید، باید به تراشه GB203 کوچ کند. این کارت همچون نسل فعلی خود به 16 گیگابایت حافظه تصویری مجهز شده اما این بار از نسل جدید حافظه یعنی GDDR7 استفاده می‌کند. سرعت حافظه احتمالا 28 گیگابیت در ثانیه است و پهنای باند 896 گیگابیت در ثانیه به همراه رابط 256 بیتی را باید از این مدل انتظار داشته باشیم.
در یک افشای اطلاعات جدید، عنوان شده است که انویدیا RTX 5080 را با یک نسخه 24 گیگابایت هم روانه بازار می‌کند. اگر انویدیا قصد تولید نمونه 24 گیگابایت داشته باشد، دو سناریو وجود دارد: در سناریو اول باید از تراشه GB202 استفاده کند که بتواند 24 گیگابایت حافظه را با این کارت ست کند و در سناریو دوم می‌تواند از همان تراشه GB203 استفاده کند با این تفاوت که بجای تراشه حافظه 2 گیگابایت باید تراشه 3 گیگابایتی را به کار گیرد. می‌دانیم که RTX 5080 دارای 8 جای تراشه حافظه تصویری است که در صورت تکامل GDDR7، افزایش ظرفیت از 2 گیگابایت به 3 گیگابایت امکان‌پذیر است.
هنوز به طور دقیق از لیتوگرافی تراشه گرافیکی و نوع ساختار آن خبری در دست نیست که بتوان عملکرد این نسل را با نسل فعلی مقایسه کرد اما آنچه مشخص است، عملکرد خیره کننده RTX 5090 است. این کارت گرافیک احتمالا بین 15 تا 30 درصد بهبود عملکرد نسبت به RTX 4090 را عملی می کند و اگر با DLSS 4.0 هماهنگ شود، در بازی ها با یک سناریو عجیب و خارق‌العاده طرف هستیم. از طرفی RTX 5080 در حالی که لیتوگرافی بهتری داشته باشد، با کاهش توان و افزایش عملکرد، می‌تواند رقیبی برای RTX 4090 کنونی باشد.
بعضی از ویژگی‌های جدید RTX 50
قطعاً یکی از برنامه‌ریزی‌های انویدیا برای معرفی این نسل، استفاده از ویژگی‌های جدید است. برخی از ویژگی‌های کارت گرافیک‌های سری RTX 50 وجود رابط PCIe 5.0 است این در حالی است که کارت‌های فعلی اینتل، ای‌ام‌دی و انویدیا همگی با رابط PCIe 4.0 عرضه شدند که فقط از PCIe 5.0/5.1 CEM از طریق رابط‌های پورت اختصاصی خود پشتیبانی می‌کنند.
کارت‌های RTX 50 انویدیا اولین کارت‌هایی خواهند بود که از استاندارد جدید پشتیبانی می‌کنند و پهنای باند و سرعت انتقال دو برابری را در مقایسه با PCIe 4.0 ارائه می‌کنند و از آخرین مادربردهای اینتل و AMD که مدتی است از اسلات‌های PCIe 5.0 استفاده می‌کنند، بهره می‌برند. ما انتظار نداریم که خط تولید نسل بعدی، پهنای باند PCIe 5.0 یا حتی PCIe 4.0 x16 را به طور کامل اشباع کند، اما ممکن است حجم کاری و برنامه‌های خاصی مانند هوش مصنوعی وجود داشته باشد که از پهنای باند اضافی استفاده کند.
همچنین همانطور که اشاره شد کانکتور RTX 50 از 12VHPWR به 12V-2×6 تغییر یافته است. در واقع این یکی از تغییرات کوچ کردن از ATX v3.0 به ATX v3.1 است. در ATX v3.1 باید از کانکتورهای 12V-2×6 استفاده شود. از نظر اتصال ظاهری تفاوتی وجود ندارد اما زمان نگهداری کوتاه‌تر جریان، تنظیمات جدید روی پین‌های حسی کانکتور و سطوح پایدار توان تنها بخشی از این تغییرات است.
همچنین، انتظار می‌رود که سری RTX 50 از DisplayPort 2.1a (UHBR20) نیز پشتیبانی کند. این به کارت‌های NVIDIA RTX 50 اجازه می‌دهد تا گواهی سازگاری با آخرین نمایشگرهای DP80 را دریافت کنند و پهنای باند تا 80 گیگابیت بر ثانیه یا دو برابر رابط‌های HDMI 2.1 را ارائه کنند. با UHBR20، پردازنده‌های گرافیکی می‌توانند از نمایشگرهای 16K با فرکانس 60 هرتز با HDR و رنگ 10 بیتی پشتیبانی کنند و در عین حال نرخ‌های تازه‌سازی خیره‌کننده‌ای را با رزولوشن پایین‌تر ارائه دهند.