استخراج اتریوم این روزها با سود زیادی همراه است اما در کنار این سودها باید به ضررهای آن هم اشاره کرد. قطعا برای به دست آوردن سود بیشتر باید با مشکلات آن هم روبرو شد. در این مطلب قصد داریم بهترین کارت گرافیک ها برای استخراج اتریوم و البته راهکارهای بهینه سازی کارت گرافیک برای استخراج بهتر را آموزش دهیم.
ممکن است با دیدن نتایج استخراج یک کارت خاص، به این فکر افتاده باشید که کارت گرافیک مورد نظر را تهیه کنید و اتریوم استخراج کنید. اما پس از مدتی متوجه می شوید که نتیجه استخراج شما با آنچه قبلا دیده اید یا شنیده اید متفاوت است. این دقیقا همان نقطه ای است که می تواند بسیاری را از استخراج بهتر دور کند زیرا دلیل این تفاوت ها را نمی دانند.
اگر خوش شانس باشید و یک کارت گرافیک رده بالا را پیدا کنید، می توانید به راحتی کار استخراج را شروع کنید اما در این راه بایدها و نبایدهایی هم وجود دارد. آنچه در ماشین حساب های رایج می بینید ممکن است با دنیای واقعی متفاوت باشد.
پس بیایید اول از چند نکته مهم شروع کنیم و سپس ادامه دهیم.
1- در استخراج با کامپیوتر و ریگ ماین نیازی به پردازنده قوی ندارید. بهترین پردازنده برای استخراج، پردازنده های پنتیوم شرکت اینتل است که قیمت بالایی ندارند.
2- مانند پردازنده، شما به مادربرد گران قیمت هم نیازی ندارید. مادربردهای مبتنی بر چیپ ست B360 گزینه مناسبی هستند. تنها باید به دنبال مادربردی باشید که تعداد اسلات های PCIe بالایی داشته باشد و یا مادربردهای مخصوص استخراج.
3- تمام بار استخراج بر دوش کارت گرافیک است پس قدرتمندترین کارت گرافیک بهترین گزینه است اما بعضی از کارت های گران قیمت بهترین گزینه نیستند (توضیحات در ادامه).
4- برای استخراج اتریوم باید کارتی با حافظه تصویری بیش از 4 گیگابایت داشته باشید پس در انتخاب کارت دقت کنید. در واقع شما بیش از هر چیزی به کارت گرافیکی با حافظه تصویری بیشتر با پهنای باند بالا احتیاج دارید (توضیحات در ادامه).
5- آیا برند کارت گرافیک تاثیری در قدرت استخراج دارد؟ جواب مثبت است ولی برند تنها دلیل برتری یک کارت نیست بلکه طراحی سیستم خنک کننده یک برند می تواند عملکرد بهتری نسبت به برند دیگر داشته باشد.
6- خنک بودن و خنک ماندن کارت گرافیک به پایداری و عملکرد بهتر در استخراج کمک می کند. هر چه حرارت ماژول ها و کامپوننت های کارت افزایش یابد قدرت استخراج کمتر می شود.
7- بیشتر خرابی قطعات مربوط به داغ بودن بیش از حد یا کار کردن در دمای بالا است.
8- شاید تنظیم سرعت فن کارت گرافیک بروی 100 درصد کارت را خنک کند ولی طول عمر فن ها با این روش به کمترین میزان می رسد.
9- سعی نکنید برای کم کردن هزینه ها از قطعات بی کیفیت استفاده کنید. به طور مثال پاورهای بی کیفیت نه تنها حرارت بیشتری دارند بلکه هزینه برق شما را به طور چشمگیر افزایش می دهند. پاورهایی مجهز به استاندارد 80 پلاس پلاتینیوم، با راندمان 92 درصد بهترین گزینه هستند.
10- تنظیمات نرم افزاری کارت گرافیک در نهایت باعث بهبود در استخراج می شود (توضیحات در ادامه).
11- همانطور که گفتیم برای استخراج مهمترین عامل حافظه تصویری کارت گرافیک است. پس سعی کنید به صورت دستی فرکانس کاری پردازنده گرافیکی را کم کنید ولی فرکانس حافظه تصویری را افزایش دهید. فرکانس بالای پردازنده گرافیکی تنها باعث هدر رفتن انرژی و تولید گرمای بیشتر است.
بهترین کارت گرافیک برای استخراج اتریوم
قطعا بهترین کارت گرافیک ها برای استخراج اتریوم کارت های سری RTX 30 انویدیا و RX 6000 شرکت AMD هستند. کارت گرافیک RTX 3090 و RTX 3080 در نهایت بهترین عملکرد در استخراج را دارند و پس از آن کارت گرافیک های سری RX 6000. بهتر است قبل از توضیحات نگاهی به عملکرد کارت ها داشته باشیم. در این نمودار کارتی که بیشترین هش ریت را دارد بهترین است که البته مقیاس سنجش آن مگاهش در ثانیه است (MH/s).
همانطور که مشاهده می کنید بهترین کارت گرافیک RTX 3090 است و پس از آن RTX 3080 قرار می گیرد. در دنیای بازی ها هر دو کارت اختلاف کمی با هم دارند اما در استخراج اتریوم این اختلاف بسیار به چشم می آید. دلیل برتری چشمگیر RTX 3090 نسبت به RTX 3080، استفاده از 24 گیگابایت حافظه تصویری است. همانطور که در نکته ها اشاره کردیم، استخراج اتریوم بسیار به پهنای باند و تا حدی ظرفیت حافظه تصویری بستگی دارد.
کارت گرافیک | RTX 3080 | RTX 3090 |
ظرفیت حافظه | 10 گیگابایت | 24 گیگابایت |
نوع حافظه | GDDR6X | GDDR6X |
رابط حافظه | 320 بیتی | 384 بیتی |
پهنای باند | 760 گیگابایت در ثانیه | 935 گیگابایت در ثانیه |
اما پس از کارت های پرچمدار انویدیا نوبت کارت های سری RX 6000 شرکت AMD است. همانطور که نتایج را مشاهده کردید، هر سه کارت RX 6900 XT به عنوان پرچمدار، کارت RX 6800 XT به عنوان کارت رده بالا و کارت RX 6800، نتایج مشابهی دارند این در حالی است که در گیم پلی هر سه کارت دارای اختلاف زیادی هستند و حتی RX 6900 XT در رزولوشن 1080 پیکسل کارت RTX 3090 را هم در بعضی از عناوین زمین گیر می کند. حال باید سوال پرسید که دلیل ضعیف بودن این کارت ها نسبت به RTX 3090 و RTX 3080 در استخراج اتریوم و البته مشابه بودن نتایج استخراج هر سه کارت چیست؟ هر سه کارت RX 6900 XT / RX 6800 XT / RX 6800 به 16 گیگابایت حافظه تصویری مشابه مجهز شده اند که پهنای باند آن کمتر از پرچمداران انویدیا است.
کارت گرافیک | RX 6900 XT RX 6800 XT RX 6800 |
ظرفیت حافظه | 16 گیگابایت |
نوع حافظه | GDDR6 |
رابط حافظه | 256 بیتی |
پهنای باند | 512 گیگابایت در ثانیه |
حال نوبت RTX 3070 و RTX 3060 Ti است. هر دو کارت گرافیک در دنیای بازی ها عملکرد متفاوتی دارند و قطعا می دانید که RTX 3070 به دلیل هسته های CUDA / TENSOR / RT بهتر، عملکرد سریعتری نسبت به RTX 3060 Ti دارد. اما در بخش استخراج اتریوم عملکرد هر دو کارت مشابه هم است که دلیل آن حافظه های تصویری یکسان است.
کارت گرافیک | RTX 3060 Ti | RTX 3070 |
ظرفیت حافظه | 8 گیگابایت | 8 گیگابایت |
نوع حافظه | GDDR6 | GDDR6 |
رابط حافظه | 256 بیتی | 256 بیتی |
پهنای باند | 448 گیگابایت در ثانیه | 448 گیگابایت در ثانیه |
تمام این امتیازها با کارت گرافیک های مرجع به دست آمده و ممکن است در کارت گرافیک های سفارشی با اعداد بهتر و البته به ندرت با امتیازهای کمتر روبرو شوید.
مصرف کارت گرافیک در استخراج اتریوم
مصرف قطعات و خصوصاً کارت گرافیک در استفاده های روزانه و یا بازی کردن، با اینکه مهم است اما به چشم نمی آید. اما در بحث استخراج به دلیل استفاده 24 ساعت / 7 روز از کارت ها، باید فاکتور مهمی همچون مصرف انرژی را هم در نظر گرفت. قبل از هر چیزی این موضوع را در نظر بگیرید که باید از بهترین منبع تغذیه استفاده کنید. بر اساس تعداد کارت گرافیک ها و جمع مصرف، یک پاور مناسب را انتخاب کنید. پاورها هم دارای استانداردهای مختلف هستند که هر استانداد نشانگر راندمان آن محصول است. این استانداردها بر اساس 80 پلاس در انواع مختلف برنز، نقره ای، طلایی، پلاتینیوم و تیتانیوم شناخته می شوند. 80 پلاس تیتانیوم بهترین راندمان و 80 پلاس برنز کمترین راندمان را دارد. اما پاورهایی هستند که حتی همین استانداردها را هم ندارند.
به طور مثال راندمان پاورهای 80 پلاس تیتانیوم در بار 100 درصد نزدیک 92 درصد توان نامی است. در واقع این پاور سعی می کند تا با افزایش اندک انرژی به توان نامی پاور برسد. اما اگر پاوری با استاندارد ضعیف یا بدون استاندارد خریداری کنید به طور مثال ممکن است بجای 850 وات، 1200 وات انرژی مصرف کند تا به توان نامی برسد.
اما در بخش مصرف کارت گرافیک ها، همانطور که کارتی مانند RTX 3090 و RTX 3080 بیشترین میزان هش ریت را دارند، بیشترین مصرف انرژی هم مربوط به این کارت ها است. به طور مثال مصرف انرژی کارت گرافیک RTX 3090 FE یا نسخه مرجع ممکن است تا 360 وات هم برسد. این توان مصرفی در کارت های سفارشی بیشتر است و بعضاً تا 500 وات هم باید برای کارتهای سفارشی RTX 3090 در نظر گرفت.
پس بهترین راهکار این است که بدانید کارت مورد نظر چه میزان مصرف انرژی دارد.
اما نکته مهم این است که شما می توانید حتی توان مصرفی کارت گرافیک ها را هم کاهش دهید. در این صورت کارت گرافیک با مصرف انرژی کمتر، سود بیشتری را برای استخراج ارائه می کند.
چرا برای استخراج، خنک سازی کارت گرافیک مهم است؟
هر قطعه سخت افزاری برای عملکرد بهتر نیاز به خنک سازی دارد. هر چه عملکرد یک قطعه سخت فزاری بالاتر باشد یعنی تعداد هسته ها بیشتر است، کلاک یا فرکانس کاری بالاتری را پشتیبانی می کند و یا ظرفیت ماژول ها، تعداد کامپوننت های و کنترلرهای بیشتری دارد. تمام این موارد با جریان برق کار می کنند و هر جریان هم تولید حرارت می کند.
اما نکته جالبی که در خصوص استخراج وجود دارد این است که در این فعالیت دمای تراشه گرافیکی یا پردازنده گرافیکی چندان بالا نمی رود اما دمای VRAM یا حافظه تصویری بسیار بالا می رود. در بعضی از کارت گرافیک های موجود در بازار هم سنسور حرارتی دقیقی برای سنجش حرارت این بخش در نظر گرفته نشده. البته کارت های رده بالا به خوبی حرارت VRAM را به نمایش می گذارند.
دمای VRAM کارت گرافیک مرجع RTX 3090 انویدیا در زمان استخراج به 110 درجه سانتی گراد هم می رسد. شاید با کارتی قدرتمند روبرو باشیم اما افزایش دما نه تنها قدرت استخراج را به مرور کم می کند بلکه در دراز مدت باعث خرابی ماژول های حافظه می شود.
کارت گرافیک های سری RX 6000 شاید در مجموع و البته با تنظیمات پیشفرض داغ تر از کارت های RTX 30 باشند اما بخش VRAM این کارت ها نهایتاً به 96 درجه سانتی گراد می رسد که با تنظیمات دقیق تر این حرارت کاهش می یابد.
موضوع مهمی که باید عنوان کنیم این است: زمانی که دمای کارت خیلی بالا رود، سرعت فن ها بعضاً ممکن است تا 100 درصد هم افزایش یابد. این مورد باعث می شود تا فن ها طول عمر کوتاه تری داشته باشند و پس از مدتی مجبور شوید فن کارت گرافیک را تعویض کنید.
بهتر است قبل از استفاده از کارت گرافیک ها در استخراج اتریوم، پدهای حرارتی VRM و VRAM را با گزینه های بهتر تعویض کنید. پد حرارتی مانند خمیر سیلیکون دارای قدرت انتقال حرارت متفاوتی هستند. پد حرارتی که دارای قدرت انتقال حرارت 7 وات بر کلوین متر است، گزینه بهتری از پد حرارتی با قدرت انتقال حرارت 3 وات بر کلوین متر می باشد.
حال به این موضوع می رسیم که آیا برند تولید کننده کارت گرافیک مهم است؟ خود برند مهم نیست. طراحی که برای سیستم خنک کننده در نظر گرفته شده، مهم است. کارت مرجع انویدیا با تمام خوبی ها در بخش طراحی خنک کننده، چندان عملکرد خوبی در بار کامل ندارد اما کارتی مانند EVGA RTX 3090 FTW3 در زمان استخراج شما را با دمای 85 درجه سانتی گراد در بخش VRAM روبرو می کند که نشان از زحمت بسیار EVGA در طراحی سیستم خنک کننده دارد.
یک سیستم خنک کننده خوب شامل طراحی بهینه فن ها برای تولید جریان تمرکز، هیت سینکی بزرگ، هیت پایپ های متعدد با سرعت بیشتر در انتقال حرارت، بلاک بزرگ با سطح تماس عالی و در نهایت پدهای حرارتی با قدرت انتقال حرارت بالا است.
اما مورد قابل ذکر دیگر این است که شما می توانید تمام کارت گرافیک ها را به صورت دستی تنظیم کنید تا حرارت کمتری تولید کند، مصرف برق کمتری داشته باشد و در نهایت عملکرد استخراج مناسبی را هم ارائه کند.
آموزش بهینه سازی کارت گرافیک برای استخراج بهتر اتریوم
برای بهینه سازی کارت گرافیک کمی باید ترسید. زیرا در صورت رعایت نکردن موارد و تغییر بیش از حد تنظیمات ممکن است قبل از استخراج کارت خود را فدا کنید. اما اگر تنظیمات درست انجام شود، با کارتی خنک، کم مصرف و بهینه طرف هستید. قبل از هر کاری بهتر است نرم افزار MSI Afterburner را دانلود و نصب کنید.
همانطور که مشاهده می کنید تنظیماتی مانند CORE VOLTAGE و CORE CLOCK و MEMORY CLOCK به صورت پیشفرض بروی 0 هستند. سرعت فن بروی حالت خودکار است و گزینه های POWER LIMIT و TEMP LIMIT هم به ترتیب بروی 100 درصد و 83 درجه سانتی گراد است. حال برای بهینه سازی هر کارت گرفیک باید این تنظیمات را کمی تغییر داد. لازم به ذکر است که هر کارت گرافیکی تنظیمات متفاوتی دارد و حتی دو کارت گرافیک با برندهای مختلف اما تراشه واحد هم تنظیمات متفاوتی را طلب می کنند. برای تغییرات می توانید بروی کادر کلیک کرده و به صورت دستی تغییرات را اعمال کنید.
تغییر در تنظیمات می تواند ضمانت کارت گرافیک را باطل کند و همچنین به کارت گرافیک آسیب برساند. اگر از تغییرات مطمئن نیستید، آن را انجام ندهید. رسانه بنچیمو مسئولیت خرابی بعد از تغییر در تنظیمات را پاسخگو نیست.
تنظیمات کارت گرافیک RTX 3090
با این تنظیمات می توانید دمای VRAM را به 106 درجه سانتی گراد برسانید، مصرف کارت را به زیر 300 وات برسانید و البته هش ریت را همچنان بروی 106 مگاهش در ثانیه نگه دارید.
CORE CLOCK : -502MHz
MEMORY CLOCK : +250MHz
POWER LIMIT : 77%
تنظیمات کارت گرافیک RTX 3080
در صورت تغییر در تنظیمات دمای VRAM به 104 درجه سانتی گراد کاهش می یابد، مصرف کارت به زیر 250 وات می رسد و البته نرخ استخراج بین 93 تا 94 مگاهش در ثانیه می ماند.
CORE CLOCK : -502MHz
MEMORY CLOCK : +750MHz
POWER LIMIT : 70%
تنظیمات کارت گرافیک RTX 3070
کارت RTX 3070 پتانسیل بالایی در افزایش فرکانس حافظه تصویری دارد. با تنظیمات بهینه، دمای کارت به طور محسوس کاهش می یابد، مصرف کارت به زیر 200 وات می رسد و در نهایت قدرت استخراج آن هم افزایش پیدا می کند.
CORE CLOCK : -502MHz
MEMORY CLOCK : +1200MHz
POWER LIMIT : 55%
تنظیمات کارت گرافیک RTX 3060 Ti
از آنجا که هر دو کارت RTX 3070 و RTX 3060 Ti در بخش حافظه مشابه هم هستند تغییرات صورت گرفته مانند RTX 3070 است. با این تغییرات عملکرد نهایی کارت RTX 3060 Ti بسیار افزایش یافته و به گزینه خوبی برای استخراج تبدیل می شود.
CORE CLOCK : -502MHz
MEMORY CLOCK : +1200MHz
POWER LIMIT : 55%
تنظیمات کارت گرافیک RX 6900 XT
هر سه کارت گرافیک سری AMD RX 6000 به دلیل یکسان بودن حافظه تصویری، تنظیمات مشابهی دارند. برای تغییر تنظیمات شما به نرم افزار Radeon Software احتیاج دارید. پس از اینکه به قسمت Manual رفتید، با فعال کردن تیک Advanced Control و VRAM Tuning می توانید تغییرات جدید را اعمال کنید. گلوگاه اصلی در این سری از کارتها، پهنای باند حافظه تصویری است. فرکانس کاری پردازنده گرافیکی در این کارت ها بسیار بالا است و به نوعی برای استخراج اتریوم تنها هدر دادن انرژی است. در گام نخست فرکانس پردازنده گرافیکی را بروی 70 درصد پایین آورده و در گام بعد حداکثر تنظیمات مجاز برای بخش VRAM را در نظر بگیرید. این تنظیم شامل حد مجاز 115 درصد برای VRAM است. با این کار دما کاهش پیدا کرده، مصرف کارت به زیر 190 وات می رسد و استخراج هم نزدیک به 6 مگاهش در ثانیه افزایش می یابد.
تنظیمات کارت گرافیک RX 6800 XT
تمام تنظیمات اعمال شده برای RX 6900 XT را می توانید برای کارت گرافیک RX 6800 XT در نظر بگیرید. با این تفاوت که به دلیل پیکربندی متفاوت تراشه گرافیکی، فرکانس کاری پردازنده گرافیکی را 50 درصد کاهش دهید تا به 106 مگاهرتز برسد. این کار باعث می شود تا مصرف انرژی 100 وات کمتر باشد، کارت خنک تر کار کند و در نهایت نرخ هش ریت هم افزایش یابد.
تنظیمات کارت گرافیک RX 6800
با اینکه تعداد هسته های اجرایی پردازنده گرافیکی RX 6800 کمتر از RX 6800 XT و RX 6900 XT است، انتظار دارید که عملکرد این کارت هم در استخراج اتریوم کمتر باشد. اما اینطور نیست !. همانطور که عنوان کردیم عامل اصلی استخراج، حافظه تصویری است که در هر سه کارت مشابه است. تنظیمات VRAM بروی این کارت را می توانید بروی 115 درصد تنظیم کنید تا سرعت حافظه بروی 17.2 گیگابایت در ثانیه تنظیم شود. فرکانس پردازنده گرافیکی را هم می توانید بروی 1747 مگاهرتز تنظیم کنید تا مصرف کارت کاهش یابد. با این تنظیمات، کارت RX 6800 تفاوت چندانی با دو برادر بزرگتر ندارد و البته قدرت استخراج آن هم افزایش می یابد.
با این وجود می توانید به وضوح ببینید که با تغییر تنظیمات، نتیجه نهایی استخراج بهتر می شود. البته باز هم تاکید می کنیم که ممکن است تنظیمات برای دو کارت مشابه هم متفاوت باشد.
آیا کارت گرافیک گران تر عملکرد بهتری در استخراج اتریوم دارد؟
در بیشتر موارد این سوال درست است ولی در بعضی از موارد هم نتیجه بر خلاف تصور است. به طور مثال کارت گرافیک RTX 2080 SUPER نسبت به RTX 2070 SUPER و RTX 2060 SUPER قیمت به مراتب بیشتری دارد اما در بحث استخراج هیچ تفاوتی با دو کارت دیگر ندارد. این موضوع به این دلیل است که زمان بندی یا تایمینگ حافظه در RTX 2080 SUPER کندتر از دو کارت دیگر است در حالی که پهنای باند حافظه این کارت بیشتر است. در واقع باید تعادلی بین تایمینگ و پهنای باند حافظه برقرار شود. قطعا جالب تر می شود اگر بدانید که با تنظیمات درست، کارت GTX 1080 Ti استخراجی مشابه RTX 2080 SUPER دارد.
حال اگر نگاهی به کارت گرافیک های قدیمی داشته باشیم، متوجه می شوید که در بسیاری از موارد تفاوت چندانی با میان رده های نسل جدید ندارند. اما باید این نکته را هم در نظر داشته باشد که حتی کارت های نسل گذشته هم احتیاج به بهینه سازی با نرم افزارها را دارند تا به بهترین عملکرد نزدیک شوند. در ادامه بعضی از کارت هایی که بیش از 40 مگاهش در ثانیه را ارائه می کنند (با بهینه سازی)، معرفی می کنیم.
نتیجه
قبل از نتیجه گیری باید عنوان کنیم که هیچ کارتی برای مصرف 7/24 ساخته نشده است. فن های سیستم خنک کننده کارت گرافیک تحمل این را ندارند که به صورت 24 ساعته 7 روز در حالت 100 درصد کار کنند. حتی VRAM و بقیه ماژول ها و کامپوننت ها هم با دمای بالای در طولانی مدت مشکل دارند. همین موضوع می تواند به سرعت خمیر سیلیکون و پدهای حرارتی را غیر قابل استفاده کند که در نهایت کارت با دمای بالا مواجه می شود. با این مشکلات یا کارت گرافیک می سوزد یا دود از سر آن خارج می شود. باور کنید در صورت داشتن ایده ای جدید می توانید با کامپیوتر سودهای بسیاری به دست آورید در حالی که سیستم شما 24 ساعت هم روشن نیست و سالها از داشتن آن لذت می برید.
ولی اگر تصمیم خود را گرفته اید، بهترین کارت ها برای استخراج اتریوم RTX 3090 و RTX 3080 از انویدیا و سری RX 6000 شرکت AMD است. با هر کدام از این کارت ها ممکن است در روز 10 دلار به دست آورید ولی اگر نمی خواهید خیلی هزینه کنید، بهترین گزینه RTX 3060 Ti است.
و در آخر باید بگوییم که این ذهنیت شما است و سخت افزار شما است، می توانید هر کاری با آن بکنید و حتی آن را در راه استخراج نابود کنید. ولی اگر روزی حسرت خوردید، هیچ راه بازگشتی ندارید.
8 نظرات
از رسانه شما بیشتر انتظار میرفت حامی گیمر باشید تا داغ کردن اتیش ماینر ها
این مطلب کاملا بر خلاف خواسته قلبی نوشته شده ولی بسیاری از کاربران تحلیل درست خواسته بودند و باید هوای همه رو داشت. قطعا جایگاهی که گیمر برای ما داره به هیچ عنوان ماینر نداره. در مطالب هم همیشه همینطور بوده
سلام
منظورتون از ایده جدید چی بود؟ مثال؟
عرض سلام و ادب. اگه ممکنه لطفا تنظیمات بهینه برای کارت گرافیک 6700xt هم بذارید. بسیار ممنون و سپاسگزارم
با توجه به اینکه کارت گرافیک رادئون 6800xt رابط pcie4 داره لازم هست که برای راندمان بالاتر مادربرد با اسلات pcie4 داشت یا خیر؟
آنقدر اختلاف ناچیز هست که استفاده از مادربردهای PCIe 4.0 صرفه اقتصادی نداشته باشه
سلام و وقت بخیر. آیا کارتهای گرافیک رادئون هم قفل ماینینگ دارن یا فقط مخصوص کارتهای انویدیا هست؟ ممنون میشم پاسخ بفرمایید
سلام.سوالها رو جواب نمیدید؟