زمستان در تنور: بررسی خنک‌کننده مایع پردازنده AORUS WATERFORCE X II 360 ICE گیگابایت

در این روزها خنک‌کننده مایع پردازنده حتی برای سیستم‌های میان‌رده هم موردتوجه کاربران قرار گرفته. ظاهری جذاب، قدرت خنک‌کنندگی مناسب و تحمل وزن کمتر توسط مادربرد نسبت به ایرکولرها، از جمله مهم‌ترین دلایل استفاده از خنک‌کننده مایع پردازنده است. درگذشته با خنک‌کننده مایع پردازنده WATERFORCE و WATERFORCE X گیگابایت آشنا بودیم؛ اما این شرکت در تلاش بود تا خنک‌کننده‌های مایع سطح بالا را هدف قرار دهد. به همین دلیل WATERFORCE X II طراحی و عرضه شد. در این بررسی نگاهی عمیق‌تر داریم به ساختار و عملکرد AORUS WATERFORCE X II 360 ICE گیگابایت. خنک‌کننده مایعی که جایگاه ویژه خود را در بین رقبای مطرح بازار پیدا کرده.

گیگابایت با AORUS WATERFORCE X II یک طراحی بهینه شده و اصلاح شده‌ای از نمونه قبلی را وارد بازار کرده. خنک‌کننده‌ای که توان بالایی در خنک‌کردن پردازنده‌های پرچم‌دار داغ امروزی دارد. پردازنده‌های پرچم‌داری مانند i9 های نسل 12 / 13 / 14 اینتل به‌واقع پردازنده‌های داغی هستند. با اینکه اینتل گرمای زیاد و ناپایداری این پردازنده‌ها را به تولیدکننده‌های مادربرد نسبت داد؛ اما در اصل این معماری هیبریدی و نوع ساختار پردازنده‌ها است که با به‌کارگیری توان حرارتی بالا، دمای زیادی را تولید می‌کنند. بااین‌وجود برای رهایی از ناپایداری این سری از پردازنده‌ها، چاره‌ای جز تولید و عرضه یک خنک‌کننده قدرتمند نیست. این دقیقاً همان نقطه‌ای است که خنک‌کننده مایع AORUS WATERFORCE X II 360 ICE مورد بررسی ما در آن قرار می گیرد.

خنک‌کننده مایع WATERFORCE X II در دو مدل 360 و 240 میلی‌متری با دورنگ مشکی و سفید عرضه می‌شود. نسخه سفید با نام ICE به‌سرعت خود را نسبت به نمونه‌های مشکی متمایز می‌کند. در این بخش بهتر است نگاهی داشته باشیم به مشخصات رسمی این خنک‌کننده مایع پردازنده.

مشخصات

 خنک‌کننده مایع AORUS WATERFORCE X II 360 ICE گیگابایت یک رادیاتور 360 میلی‌متری با سه فن یاتاقان داینامیک سیال 120 میلی‌متری است. طراحی انحصاری فن‌ها تضمین می‌کند که خنک‌کننده WATERFORCE X II می‌تواند گرما را به طور مؤثری دفع کند و درعین‌حال سطح نویز یا سروصدای را کاهش دهد. حداکثر سرعت هر فن در محدوده 2400 دور در دقیقه است، درحالی‌که پمپ برای چرخش 3000 دور در دقیقه بهینه‌سازی‌شده است.

 واترپمپ این خنک‌کننده مایع نسبت به نسل قبل 8 درصد افزایش اندازه و 44 درصد افزایش توان پمپاژ را تجربه می‌کند. همین موضوع به‌تنهایی می‌تواند قدرت خنک‌سازی این خنک‌کننده را نسبت به نمونه قبلی و حتی بسیاری از واتر کولرهای موجود بیشتر کند. واتر کولر AORUS WATERFORCE X II 360 ICE پشتیبانی عالی از طیف گسترده‌ای از سوکت‌های پردازنده دارد. حتی جالب است بدانید به دلیل سطح بزرگ پایه مسی بلاک، پردازنده‌های Threadripper هم قادر به استفاده از این خنک‌کننده هستند.

سیستم تست

• پردازنده Core i9-12900K اینتل
• رم ADATA XPG LANCER DDR5 16GB×2 6000 MT/s CL36
• مادربرد MSI Z690 EDGE WIFI D5
• کیس LIAN LI O11 Dynamic EVO
• منبع تغذیه FSP HYDRO PTM PRO Platinum 1000W

بسته بندی

 مانند همیشه گیگابایت در بخش بسته‌بندی و طراحی جعبه بسیار چشم‌نواز عمل کرده است. کیفیت بسته‌بندی مناسب است تا در جابه‌جایی‌ها مشکلی برای محتوای داخل جعبه پیش نیاید. در نمای روبه‌رو نمایی کلی از واتر کولر و نام این مدل به همراه مهم‌ترین سوکت‌های پشتیبانی شده نقش بسته است.

 پشت جعبه به فیچرها یا قابلیت‌های کلیدی این مدل اشاره شده است تا در یک نگاه به قابلیت‌های مهم این مدل پی ببرید. نام محصول هم در نمای پشت و هم در نمای جلو، براق با تم رنگین کمانی است تا زیر منابع نوری چشم‌ها را به سمت خود بکشاند.

 با باز کردن جعبه همه چیز سر جای خودش قرار گرفته. رادیاتور نه‌تنها در پلاستیک قرار گرفته؛ بلکه با همان پلاستیک داخل یک جعبه جدا جای گذرای شده. فن‌ها هم همین ساختار را رعایت کرده‌اند. واتر بلاک جایگاهی اختصاصی دارد و مجموعه پیچ‌ها، براکت‌ها و اتصالات هم در جعبه‌ای جدا چیده شده است.

طراحی و ساختار

 خنک‌کننده AORUS WATERFORCE X II 360 ICE گیگابایت یک محصول رده‌بالا است، پس انتظار می‌رود در بخش کیفیت ساخت و طراحی بسیار خوش بدرخشد که البته همان انتظاری که داشتیم برآورده شد. گیگابایت تمام تلاش خود را کرده تا در تک‌تک بخش‌ها، شاهد جزئیات و پیچیدگی در طراحی باشیم.

 رنگ سفید در تمام بخش‌ها دیده می‌شود و یکی از مزیت‌های ساختاری این مدل یک‌دست بودن رنگ سفید در بخش‌های مختلف است. این دقیقاً موردی است که من در واتر کولرهای سفید بسیار با آن مشکل دارم؛ زیرا در بعضی مدل‌ها، یکجا رنگ سفید خالص و در بعضی بخش‌ها رنگ سفید کمی مایل به زرد است! حتی توجه در جزئیات جایی برای من جالب شد که مشاهده کردم فقط براکت و پیچ‌ها رنگ مشکی به خود گرفته‌اند تا زیبایی‌شناسی به درجه‌ای ایده‌آل برسد.

 در بخش اتصال لوله انتقال کولانت به رادیاتور دو هدر سفیدرنگ خودنمایی می‌کند. یکی از آنها برای اتصال ARGB و دیگری برای اتصال PWM فن‌ها است. این کابل‌ها که از بخش اتصال رادیاتور سر درآورده‌اند، در واقع از سمت بلاک به این بخش منتقل شده‌اند؛ اما مخفی‌کاری خوب گیگابایت باعث شده تا این کابل‌ها به‌هیچ‌عنوان در بخش لوله انتقال کولانت خودنمایی نکند.

 یک تبدیل اختصاصی در جعبه قرار گرفته. شما می‌توانید این تبدیل را به این دو هدر ARGB و هدر PWM فن متصل کنید و بخش کانکتور مگنتی یا پنل اتصال را به یکی از فن‌ها متصل کنید. نوع اتصال هم به‌صورت مگنتی یا جذبی بدون قفل مکانیکی اضافه است. البته باید به این نکته اشاره کنیم که حتماً این کانکتور مگنتی را به فن‌ها متصل کنید، بعد فن‌ها را روی رادیاتور اسمبل کنید. در غیر این صورت امکان اتصال این کانکتور مگنتی وجود ندارد.

 قطعاً یکی از دلایلی که نشان از پریمیوم بودن AORUS WATERFORCE X II 360 ICE دارد، همین اتصال مگنتی است که گیگابایت از آن به‌عنوان EZ-Chain Mag یاد می‌کند. این نوع اتصال را نه‌تنها در بخش ارتباط هدرهای ARGB و PWM فن مشاهده می‌کنید، بلکه نوع اتصال فن‌ها به یکدیگر هم به این شکل است تا از سیم‌کشی‌های اضافه جلوگیری شود. برای اتصال فن‌ها کافی است تا فن‌ها را به هم نزدیک کنید. بخش آهنربایی یا قفل مگنتی، به‌سرعت فن‌ها را به هم نزدیک و متصل کرده و اتصال نورپردازی و چرخش فن را برقرار می‌کند.

 واتر بلاک ابعاد بزرگی دارد. به لطف نمایشگر 2.3 اینچ LCD، شما چندین انتخاب مختلف دارید تا نمایشی جذاب از مانیتورینگ لحظه‌ای داشته باشید. در این نمایشگر به‌جز تم‌های مختلف و تم‌های شخصی‌سازی‌شده توسط شما، می‌توانید فرکانس پردازنده، بار کاری پردازنده، سرعت چرخش فن، دور پمپ، دمای پردازنده و توان حرارتی را به طور لحظه‌ای تماشا کنید. حتی می‌توانید در نمایشگر تمام این موارد را غیرفعال یا فعال کنید یا مشخص کنید ترجیح می‌دهید چه مواردی را مشاهده کنید. تمام این قابلیت‌ها در نرم‌افزار یا پلتفرم یکپارچه GCC مدیریت می‌شود.

 همان‌طور که عنوان شد پنج انیمیشن جذاب بادقت ساخت بالا برای نمایشگر در نظر گرفته شده است؛ اما اگر نیاز به استفاده از لوگو یا انیمیشن شخصی داشتید، فایل‌هایی با فرمت GIF / JPEG / MP4 را می‌توان بارگذاری کرد. گیگابایت 40 مگابایت ظرفیت ذخیره‌سازی در نظر گرفته تا این شخصی‌سازی از سمت شما انجام شود.

 نکته جالب دیگر در خصوص واتر بلاک، وجود نورپردازی در بخش انتهای بلاک است. این نورپردازی شدت زیادی ندارد و ممکن است در نورپردازی داخلی کیس گم شود؛ اما بالاخره گیگابایت این نورپردازی را قرار داده و ممکن است برای بعضی کاربران جذاب باشد.

 و اما یکی از نکات بسیار مهم ساختاری که گیگابایت برای WATERFORCE X II در نظر گرفته، نوع ارتباط واتر کولر با سیستم است. گیگابایت از هدرهای رایج PUMP FAN / CPU FAN / ARGB استفاده نکرده و بجای آن هدر USB 2.0 و SATA را به خدمت گرفته است. این نوع اتصال را من دوست داشتم. هرچند در کنار مزیت‌ها، معایب کوچکی دارد. مدیریت سیم‌کشی با این نوع ارتباط راحت‌تر است و هیچ کانکتوری CPU FAN / ARGB اشغال نمی‌شود. این موارد را باید مزیت‌های این ارتباط در نظر گرفت؛ اما اینکه گیگابایت ارتباط USB 2.0 را در نظر گرفته به این معنی است که مدیریت کامل این واتر کولر تنها با نرم‌افزار GCC یا گیگابایت کنترل سنتر امکان‌پذیر است.

یکی دیگر از جذابیت‌های ساختاری، نوع اتصال براکت‌ها به بلاک است. بر خلاف بسیاری از مدل‌ها که باید براکت سوکت‌های مختلف را با پیچ به بلاک متصل کنید، در واتر کولر AORUS WATERFORCE X II 360 ICE تنها کافی است با کمی فشار و پیچش براکت سوکت پردازنده، عمل قفل‌شدن را انجام دهید. همچنین پایه مسی یا سطح تماس پلیت به پردازنده بسیار بزرگ است. در تصویر بالا به‌خوبی می‌توانید ابعاد پردازنده‌های سوکت LGA-1700 اینتل را روی بیس پلیت مشاهده کنید.

تست عملکرد

تست‌های انجام شده در این بخش، برای پردازنده بسیار سنگین و شبیه‌سازی از رندرهای سخت است. جدا از حالت‌های مختلف عملکرد، خنک‌کننده AORUS WATERFORCE X II 360 ICE را با CASTLE 360EX ARGB دیپ کول مقایسه می‌کنیم. درست است که هر دو خنک‌کننده رقیب هم نیستند و AORUS WATERFORCE X II 360 ICE باهدف مقابله با توان حرارتی‌های بالا ساخته شده است، اما قصد داریم یادآور شویم، یک خنک‌کننده خوب تا چه میزان می‌تواند در بخش خنک‌سازی و آزادسازی پتانسیل کاری پردازنده تأثیرگذار باشد.

در بخش مدیریت این واتر کولر با نرم‌افزار GCC یا گیگابایت کنترل سنتر، حالت‌های مختلفی را می‌توان برای عملکرد این خنک‌کننده انتخاب کرد. من در آتلیه رسانه بنچیمو سه حالت Default / Balance / Turbo را برای این خنک‌کننده در نظر گرفتم. البته پیشنهاد می‌کنم بهترین حالت برای این خنک‌کننده، انتخاب حالت دستی است که می‌توان بین عملکرد بالانس و توربو را سفارشی‌سازی کرد. به این صورت که می‌توانید سرعت فن را در محدوده 65 درجه سانتی‌گراد تا 70 درجه سانتی‌گراد روی بیشترین حالت تنظیم کنید و برای اعداد کمتر از 65 یا 70 درجه سانتی‌گراد کمترین سرعت چرخش فن را لحاظ کنید (البته این موضوع به شما بستگی دارد).

در حالت‌های از پیش تعیین شده عملکرد خنک‌کنندگی بر اساس سرعت چرخش فن‌ها متفاوت است. با اینکه در این نرم‌افزار دو حالت برای واترپمپ در نظر گرفته شده اما واترپمپ به طور پیش‌فرض با سرعت بالا کار می‌کند و انتخاب حالت توربو برای آن به این منظور است که پمپ همیشه در بیشترین سرعت کار کند. پیشنهاد می‌شود حالت توربو را برای پمپ انتخاب نکنید؛ زیرا همیشه سرعت پمپ بیش از 3200 دور در دقیقه است.

در تست CINEBENCH 2024 شاهد فشار زیادی روی پردازنده برای رندر هستیم. نکته جالب امتیاز مشابه در حالت‌های مختلف عملکرد خنک‌کننده بود. با اینکه در حالت توربو شاهد کاهش چهار درجه سانتی‌گراد هستیم؛ اما ثابت ماندن امتیاز بسیار جالب بود. در نهایت خنک‌کننده WATERFORCE X II 360 توانست 11 درجه سانتی‌گراد بهتر از CASTLE 360EX ARGB پردازنده 12900K را خنک کند. اختلاف امتیاز پردازنده سیستم تست با هر دو خنک‌کننده بسیار قابل‌توجه است.

اختلاف امتیاز در تست CINEBENCH R23 با حالت‌های مختلف خنک‌کننده مشهود بود. کمترین امتیاز به‌دست‌آمده در بخش تمام هسته‌های این بنچمارک 26223 و بیشترین امتیاز 26305 بود. در این تست متوجه شدیم که هدف اصلی حالت بالانس خنک‌کننده AORUS WATERFORCE X II 360 ICE کاهش نویز است. در این بنچمارک هم WATERFORCE X II 360 توانست 12 درجه سانتی‌گراد. اختلاف بیش از 2000 امتیاز نشان می‌دهد که چطور یک خنک‌کننده خوب می‌تواند بر عملکرد پردازنده تأثیرگذار باشد.

در تست CINEBENCH R15 اختلاف عملکرد Default / Balance / Turbo تنها یک درجه سانتی‌گراد بود. در هر سه حالت خنک‌کننده WATERFORCE X II 360 به‌خوبی توانست از پس دفع حرارت 12900K بر آید. اما اختلاف عملکرد این خنک‌کننده با CASTLE 360EX ARGB نه‌تنها 11 درجه سانتی‌گراد بود؛ بلکه حدود 300 امتیاز اختلاف در عملکرد پردازنده، بسیار قابل‌توجه است.

در تست INDIGO BENCH اختلاف دمای 3 درجه سانتی‌گراد در حالت‌های مختلف را برای واتر کولر گیگابایت ثبت کردیم. در آزمون رندر سوپر کار، اختلاف دمای 10 درجه سانتی‌گراد بین دو خنک‌کننده و اختلاف حدود 400 امتیاز در عملکرد پردازنده را شاهد هستیم.

خنک‌کننده WATERFORCE X II 360 در تست Novabench اختلاف 4 درجه سانتی‌گراد را در حالت‌های مختلف ثبت کرد. بااین‌وجود در این تست اختلاف عملکرد هر دو خنک‌کننده در دما 9 درجه سانتی‌گراد و در امتیاز 6 امتیاز بود.

در تست محبوب V-Ray خنک‌کننده WATERFORCE X II 360 گیگابایت اختلاف 3 درجه سانتی‌گراد را در حالت‌های مختلف ثبت کرد. اما قدرت این پردازنده در بخش مقایسه بسیار شگفت‌انگیز بود. اختلاف دمای 12 درجه و اختلاف 1615 امتیاز، نتیجه این ساختار خیره‌کننده است.

و در آخر تست پر فشار Handbrake. در این تست خنک‌کننده AORUS WATERFORCE X II 360 ICE واقعاً خوش درخشید. عملکرد دور از انتظار این خنک‌کننده باعث شد دمای 89 درجه سانتی‌گراد را در زمان 2:51 دقیقه به دست آورد، در حالی که خنک‌کننده CASTLE 360EX ARGB دیپ کول حتی در ویدئوهای کوتاه هم دمای پردازنده را به 100 درجه سانتی‌گراد می‌رساند.

نرم افزار

گیگابایت هم مانند دیگر شرکت‌ها ترجیح می‌دهد کاربران با یک پلتفرم یکپارچه محصولات این شرکت را مدیریت کنند. این موضوع هم برای گیگابایت و هم برای بعضی کاربران جذاب است. البته یکی از بزرگ‌ترین مشکلات مدیریت این خنک‌کننده با نرم‌افزار GCC غیرفعال‌شدن مدیریت خنک‌کننده در بایوس مادربرد است. نرم‌افزار GCC یا GYGABYTE CONTROL CENTER بخش‌های مختلفی دارد. در ابتدا تصویری از وسایل سازگار با این نرم‌افزار را مشاهده می‌کنید. در این بخش تنها دو بخش RGB Fusion و FAN Control دیده می‌شود، این در حالی است که بخش مدیریت این خنک‌کننده محدود به این دو مورد نیست.

نوار منوی سمت چپ، گزینه‌های بیشتری را در اختیار شما قرار می‌دهد. در این بخش به‌جز RGB Fusion و FAN Control، قابلیت LCD Panel هم در اختیار شما است. برای مدیریت نورپردازی فن‌ها و پایین هد بلاک، گزینه RGB Fusion را در اختیار دارید. در این بخش می‌توانید حالت‌های مختلف نورپردازی را مدیریت کرده و حتی شخصی‌سازی‌هایی را برای آن در نظر بگیرید.

بخش FAN Control قابلیت‌های بیشتری را در اختیار شما قرار می‌دهد. در این بخش 7 گزینه برای مدیریت فن و سرعت چرخش آن و 2 حالت برای واترپمپ در نظر گرفته شده است. در حالت‌های مختلف مدیریت فن، حتی می‌توان چرخش فن‌ها را موقف کرد یا در بیشتری سرعت چرخش قرارداد. البته قابلیت شخصی‌سازی سرعت چرخش هم وجود دارد که پیش‌تر هم پیشنهاد دادم که از این بخش استفاده کنید.

مدیریت نمایشگر در بخش LCD Panel است. در این قسمت 5 حالت پیش‌فرض در نظر گرفته شده است؛ اما اگر به فکر استفاده از تصاویر ثابت یا متحرک دلخواه هستید می‌توانید بین حالت‌های تصویر، گیف و ویدئو یک گزینه را انتخاب کنید. جدا از این موارد، در گزینه‌های پیش‌فرض، موارد مختلفی برای مانیتورینگ لحظه‌ای دیده می‌شود. می‌توانید فرکانس پردازنده، بار کاری پردازنده، سرعت چرخش فن، دور پمپ، دمای پردازنده و توان حرارتی را به خدمت بگیرید. البته نمی‌توان همه موارد را یکجا استفاده کرد و نیاز به اولویت دارد.

بخش نهایی منو ستون چپ مربوط به به‌روزرسانی نرم‌افزاری و حتی FIRMEARE است. در ابتدا چند بار تلاش کردیم برای به‌روزرسانی اما نرم‌افزار اخطار به‌روز بودن نرم‌افزارها را اعلام می‌کرد، پس از مراجعه به وب‌سایت گیگابایت متوجه شدم یک FIRMEARE جدیدتر در دسترس است، پس آن را دانلود و سپس بارگذاری کردم.

به‌هرحال نرم‌افزار GCC با تمام جذابیت‌های خود قابلیت مدیریت خنک‌کننده در BIOS را به طور کامل قربانی کرده است و حتی نیاز است در بخش‌های مختلف کمی اصلاح بیشتری را تجربه کند.

نتیجه گیری

  خنک‌کننده مایع AORUS WATERFORCE X II 360 ICE گیگابایت یک محصول رده‌بالا با عملکرد عالی است. به‌هیچ‌عنوان نباید این خنک‌کننده را با نمونه‌های ارزان‌تر 360 میلی‌متری مقایسه کرد. به‌واقع این خنک‌کننده یکی از بهترین گزینه‌ها برای پردازنده‌های پرچم‌دار داغ کنونی است و البته قیمت کمی هم ندارد. با این خنک‌کننده شما محدودیتی برای نهایت پتانسیل کاری پردازنده ندارید. البته پردازنده‌هایی مانند 12900K و 13900K و حتی 14900K هنوز هم می‌توانند توان خنک‌کنندگی بیشتری را طلب کنند؛ اما این موضوع بسیار به نوع استفاده شده مربوط می‌شود. به طور پیش‌فرض حتی این پردازنده‌های داغ هم به‌خوبی با خنک‌کننده جدید گیگابایت خنک می‌شوند.

طراحی این خنک‌کننده با وجود پیچیدگی، یک اسمبل راحت و بدون دردسر را امکان‌پذیر می‌کند. کیفیت رنگ بسیار عالی است و دقت در جزئیات ستودنی است. اینکه کابل‌ها درون لوله انتقال کولانت مخفی شده‌اند بسیار من را مشتاق کرد. همچنین فن‌ها از هیچ اتصال سیمی استفاده نمی‌کنند که همین موضوع به جذابیت بصری و اسمبل راحت این خنک‌کننده افزوده است. نمایشگر هم تکمیل‌کننده ظاهر این خنک‌کننده است و هم اطلاعات لحظه‌ای مهمی را به نمایش می‌گذارد. این نمایشگر روشنایی بسیار خوبی را ارائه می‌کند اما می‌توانست وضوح بالاتری داشته باشد. در بخش براکت‌ها هم خیالتان باید راحت باشد؛ زیرا پردازنده‌ای از زیر دست این خنک‌کننده بیرون نمی‌رود. صدای فن‌ها بسیار کم است به‌طوری‌که اگر تنظیمات توربو را لحاظ نکنید صدای فن‌ها تمرکز شما را بر هم نمی‌زند.

تنها مشکل این خنک‌کننده نرم‌افزار یکپارچه GCC است که مدیریت در بایوس را فدای یک رابط اختصاصی کرده است. حتی در بخش تنظیمات دستی سرعت فن‌ها، قابلیت تعریف منحنی وجود ندارد. جدا از این مورد گیگابایت کنترل سنتر در این سال‌ها بسیار پیشرفت کرده است و رابط کاربری جذاب‌تری نسبت به گذشته دارد؛ اما باید گیگابایت بیشتر روی قابلیت‌ها و رابط کاربری این نرم‌افزار کار کند تا در مقابل پلتفرم‌های جذابی مانند NZXT CAM حرفی برای گفتن داشته باشد. به‌هرحال این نرم‌افزار جلوی قدرت عالی این واتر کولر را در بخش خنک‌کنندگی نمی‌گیرد، پس جای شکرش باقی است.