گروه خودروسازی سایپا در حال حاضر تنوع محصول خوبی را در دسترس مشتریان خود قرار داده که سه خودروی سایپا تیبا ، سایپا ساینا و سایپا کوییک از جمله محصولات پر طرفدار و پر فروش این شرکت در حال حاضر به شمار می روند. هر چند این سه خودرو از جهات بسیاری با یکدیگر متفاوت هستند، اما درخواست های فراوانی برای مقایسه آنها دریافت کردیم تا در نهایت این مقاله را تقدیم حضورتان کنیم.
مقایسه سه خودروی تیبا ، ساینا و سایپا کوییک بر اساس پارامتر های مختلفی انجام می شود، اما پیش از هر چیز، به روند طراحی و معرفی آنها می پردازیم.
سایپا تیبا
خودرویی که اکنون با نام تیبا می شناسیم، در سال 1387 به عنوان یک نمونه اولیه از طراحی مشترک با کمپانی ایتال دیزاین ایتالیا و با نام مینیاتور معرفی شده بود که مدتی بعد به دلیل استفاده از نام ایرانی، به نام تیبا تغییر یافت. طبق اعلام شرکت سایپا، هزینه طراحی تیبا در حدود 120 میلیون دلار ارزیابی شده بود و به دلیل استفاده از قطعات مشترک پراید و کیا ریو، هزینه ساخت آن به شدت کاهش یافت.
اولین جرقه برای طراحی خودروی جایگزین یا مکمل پراید در شرکت سایپا از سال 1375 و بر پایه پروژه S81 شروع شد، اما به دلیل طولانی شدن این پروسه، در سال 1383 به طور کامل متوقف شد. سرانجام در سال 1387 مراحل پایانی کار انجام و خودروی مینیاتور معرفی شد.
اولین تصاویر منتشر شده از تیبا (مینیاتور سابق) دچار نقص های متعددی در ناهمگونی طراحی قرینه اجزای خودرو بود که به انتقادات فراوانی منجر شد. طراحی موتور خودرو بر پایه موتور 1300 سی سی پراید و در موسسه FEV آلمان صورت گرفت و در مراحل متعدد طراحی، حجم موتور به 1500 سی سی و نسبت تراکم آن نیز به 9.7 افزایش یافت. با این وجود حداکثر توان موتور تیبا فقط 80 اسب بخار و گشتاور آن نیز 126 نیوتن متر است.
سایپا ساینا
پنج پس از طراحی و تولید تیبا، سایپا به فکر باز طراحی و به نوعی فیس لیفت این خودرو در سال 1392 افتاد. با توجه به تجربه های محدود فیس لیفت خودرو در ایران که از قضا ناموفق هم بودند و بهترین مثال برای آنها، فیس لیفت زانتیا به شمار می رود، امید چندانی به خروجی کار وجود نداشت.
اما پس از معرفی ساینا به عنوان دومین خودروی ملی سایپا، نظر بسیاری از کارشناسان تغییر کرد و چهره تهاجمی و جسور ساینا، معادلات را برهم زد. طراحان سایپا در طراحی ساینا پارامتر های فراوانی را در نظر گرفتند و تغییرات شامل چند مورد ظاهری محدود نبود. می توان گفت که همه چیز در ساینا باز طراحی شده و اثر ملموسی از تیبا ، به جز در نمای بغل در آن مشاهده نمی شود.
اگر از دو سمت جانبی به بدنه ساینا توجه کنید، شباهت های فراوانی با تیبا مشاهده می کنید و به طور کلی خودرو سازان داخلی علاقه ای به تغییر نمای بغل ندارند. به این دلیل که کوچکترین تغییر در این بخش، به معنی باز طراحی کامل ستون B و اعمال تغییراتی کوچک در ستون های A و C می شود که هزینه بسیار زیادی را به خودرو ساز متحمل می کند.
به همین دلیل نه تنها سایپا، بلکه ایران خودرو نیز در طراحی خودرو های خود علاقه ای به تغییر ستون B در خانواده سمند، پژو پارس، پژو 405 و پژو 206 ندارد. هر چند نمای جلوی ساینا تهاجمی و به نسبت جذاب است، اما نمای پشت آن هماهنگی جالبی ندارد و نمی توان آن را در سطح مناسبی ارزیابی کرد.
سایپا در بخش موتور نیز با تغییراتی نسبت به تیبا و افزایش قدرت به 87 اسب بخار مواجه شده و موتور M15 با خروجی 1500 سی سی و 128 نیوتن متر گشتاور روی ساینا نصب شده است. همانند تیبا که نسخه های مجهز به گیربکس اتوماتیک آن به شدت کمیاب بود، این رویه برای ساینا هم رخ داد و تعداد مدل های اتوماتیک آن در بازار بسیار محدود است.
سایپا کوییک
سه سال پس از تولید ساینا، تب و تاب خودرو های کراس اور به اوج خود رسیده و سایپا نیز خود را برای میدان نبرد بسیار محدود داخلی آماده کرده بود. خودرویی به نام سایپا کوییک که باز هم تغییری به جز ظاهر و افزودن چند آپشن بیشتر را در پی نداشت و همچنان موتور M15 سایپا با قدرت 87 اسب بخار برای آن در نظر گرفته شد.
طراحی کراس اور سایپا بر پایه ساینا انجام شده و ردپای این خودرو را می توان در بخش های مختلف کوییک مشاهده کرد. تغییر در طراحی جلو پنجره، سپر جلو و عقب، چراغ ها و طراحی داخلی مانند فرمان جدید D-Cut مجهز به کلید های کنترل صوتی به همراه سیستم مالتی مدیا از جمله تغییرات سایپا کوییک به شمار می رود. بچه گلگیر های پلاستیکی و روف لاین روی سقف نیز مهم ترین تلاش سایپا در تبدیل کوییک به یک خودرو کراس اور به شمار می روند.
سایپا تلاش می کند تا با خودروی کوییک که نام روستایی در مناطق هرمزگان و کردستان است. غلامعلی حداد عادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی اعتراض خود را نسبت به انتخاب یک نام خارجی به مدیران سایپا ابلاغ کرد، اما مدیریت این شرکت با اعلام پیشینه 4 هزار ساله نام کوییک و فارسی بودن آن، پرونده را مختومه کرد.
سایپا کوییک نیز همانند ساینا از موتور M15 با حجم موتور 1500 سی سی و قدرت 87 اسب بخار بهره می برد و هیچ تفاوتی میان قدرت خروجی و گشتاور 128 نیوتن متری موتور این دو خودرو مشاهده نمی شود. کوییک شامل 4 مدل می شود که دو مدل از سیستم فرمان هیدرولیک و دو نسخه دیگر از سیستم فرمان برقی بهره می برند.
همچنین گیربکس اتوماتیک CVT به عنوان یک گیربکس تنبل و بازدهی بسیار پایین برای انتقال قدرت موتور به عنوان یک گزینه مناسب برای رانندگان راحت طلب در نظر گرفته شده که برای خریداری کوییک اتوماتیک باید مبلغ بسیار بیشتری بپردازید. لیست بلند بالای امکانات سایپا کوییک می توان کاربران را برای خریداری این خودرو در بازار آشفته داخلی که مملو از خودرو های چینی پر آپشن است، ترغیب کند.
سایپا کوییک آر
نسخه جدیدی از خودروی کوییک به شمار می رود که تفاوت آنها در بدنه دو رنگ (سفید-قرمز و مشکی-قرمز) و اضافه شدن رینگ آلومینیومی است و هیچ تفاوت دیگری در آپشن ها، موتور و گیربکس مشاهده نمی شود.
موتور
سه خودروی ساینا، کوییک و کوییک آر از موتور M15 سایپا با حجم 1503 سی سی بهره می برند و خودروی تیبا نیز از یک موتور با حجم 1497 سی سی استفاده می کند. با اینکه تفاوت قدرت آنها فقط در 6 اسب بخار خلاصه می شود، اما بهینه سازی های صورت گرفته توسط سایپا به افزایش 7 اسب بخاری قدرت موتور ساینا و دو مدل کوییک نسبت به تیبا صندوق دار و هاچ بک منجر شده است.
بهره گیری از یک موتور 4 سیلندر به همراه 8 سوپاپ و ساختار تنفس طبیعی در تیبا و ساینا و وجود یک موتور 4 سیلندر اما به همراه 16 سوپاپ در خانواده کوییک، انتظارات خریداران از کارایی بیشتر را سبب می شود، اما در نهایت تغییر خاصی در خصوص بازدهی موتور رخ نداده است. شما برای دست یابی به 80 اسب بخار قدرت در خودروی تیبا صندوق دار و تیبا 2 باید دور موتور را به 5500 دور در دقیقه افزایش دهید، اما دستیابی به 87 اسب بخار در ساینا و کوییک به دور موتور 5300 دور در دقیقه نیاز دارد.
| مشخصات | سایپا تیبا | سایپا ساینا | سایپا کوییک |
| تعداد سیلندر | 4 | 4 | 4 |
| تعداد سوپاپ | 8 | 8 | 16 |
| حجم موتور | 1497 | 1503 | 1503 |
| قدرت | 80 اسب بخار در 5500 دور | 87 اسب بخار در 5300 دور | 87 اسب بخار در 5300 دور |
| گشتاور | 126 نیوتن متر | 128 نیوتن متر | 128 نیوتن متر در |
| تنفس موتور | طبیعی | طبیعی | طبیعی |
| انتقال نیرو | دیفرانسیل جلو | دیفرانسیل جلو | دیفرانسیل جلو |
| گیربکس | 5 دنده دستی | 5 دنده دستی | 5 دنده دستی / اتوماتیک CVT |
همانطور که مشاهده می کنید، تغییرات اعمال شده روی موتور بسیار ناچیز و محدود به چند مورد اندک است که تفاوت محسوسی را شامل نمی شود. در خصوص شتاب باید به زمان 13.5 ثانیه برای خودروی تیبا صندوق دار اشاره کرد، در حالی که زمان رسمی توسط سایپا برای ساینا و کوییک اعلام نشده است.
یکی از مهم ترین مشکلات تیبا که سبب رنجش خاطر دارندگان این خودرو شده، نفوذ بیش از حد صدای موتور به داخل کابین است و با افزایش دور موتور، صدای بیشتری به گوش می رسد. هر چند این مشکل در ساینا به دلیل عایق بندی بهتر، بهبود یافته اما همچنان صدای موتور M15 سایپا در دورهای بالا آزار دهنده است.
مصرف سوخت
بحث مصرف سوخت خودرو با توجه به افزایش قیمت بنزین، دو نرخی شدن و اعمال سهمیه برای آن سبب افزایش توجه خریداران شده است. هر چند با توجه به اختلاف وزن بسیار ناچیز تیبا صندوق دار، ساینا و کوییک و برخورداری از شرایط به نسبت مشابه طراحی و قدرت خروجی موتور، تفاوت مصرف سوخت آنها نیز محسوس نیست.
| مشخصات | سایپا تیبا | سایپا ساینا | سایپا کوییک |
| حجم باک | 41 لیتر | 41 لیتر | 41 لیتر |
| مصرف سوخت ترکیبی | 7.1 لیتر در 100 کیلومتر | 7 لیتر در 100 کیلومتر | 7.2 لیتر در 100 کیلومتر |
| استاندارد آلایندگی | یورو 4 | یورو 4 | یورو 4 |
تمام خودرو های مورد بررسی از یک باک با ظرفیت 41 لیتر بنزین برخوردارند و مصرف سوخت ترکیبی آنها با توجه به بهره گیری از یک موتور با استاندارد آلایندگی یورو 4 در محدوده 7.1 لیتر برای تیبا، 7 لیتر برای ساینا و 7.2 لیتر برای کوییک قرار دارد. همانطور که مشاهده می کنید، تفاوت میان مصرف سوخت خودرو ها بسیار ناچیز است و انتخاب یکی از آنها به دلیل مصرف کمتر نمی تواند یک دلیل قانع کننده و موشکافانه تلقی شود.
ابعاد و وزن
دو پارامتر بسیار مهم در شتاب، مصرف سوخت و البته هندلینگ بهتر خودرو ها که در خروجی اعداد و ارقام تولیدات سایپا تغییر چندانی را سبب نشده است. سه خودروی مورد بررسی در بحث ابعاد و وزن شرایط به نسبت مشابهی دارند و با توجه به پلتفرم کوییک، بیشترین اختلاف در اعداد و ارقام متعلق به این محصول سایپا است.
با توجه به طول، عرض و ارتفاع سه خودرو می توان به جرات گفت که وضعیت هندلینگ و پایداری ساینا از دو اتومبیل دیگر به مراتب بهتر است و تکلیف تیبا نیز پس از چند سال حضور در بازار و تجربه رانندگی چند ماهه با آن کاملا مشخص است. وضعیت گنگ و عجیب این خودرو پس از عبور از روی دست انداز ها و سرعت گیر ها حتی با سرعت کم به شدت آزار دهنده است.
| مشخصات | سایپا تیبا | سایپا ساینا | سایپا کوییک |
| طول (میلی متر) | 4105 | 4215 | 3989 |
| عرض (میلی متر) | 1641 | 1663 | 1688 |
| ارتفاع (میلی متر) | 1484 | 1484 | 1524 |
| فاصله دو محور (میلی متر) | 2410 | 2415 | 2412 |
| وزن (کیلوگرم) | 1000 | 1050-1085 | 1065-1105 |
| رینگ و لاستیک | 175/70R13 | 185/60R14 | 185/65R14 |
ساینا با توجه به ابعاد خود و البته برخورداری از لاستیک هایی با سایز 185 که ابعادی بزرگتر از لاستیک های به کار رفته در تیبا دارد، وضعیت بهتری در عبور از دست انداز ها و سرعت گیرهای پر شمار خیابان های کشور از خود به نمایش می گذارد. به کارگیری لاستیک پهن تر نسبت به تیبا و عرض بیشتر (1663 در مقایسه با 1641 میلی متر) از جمله دلایل عملکرد نرم تر و پایدارتر ساینا در عبور از خیابان های پر فراز و نشیب به شمار می روند.
با این وجود ارتفاع هر دو خودرو نسبت به سطح با عدد 1484 میلی متر شرایط یکسانی دارد، اما وزن سنگین تر ساینا نیز در پایداری بیشتر آن تاثیر گذار است. عرض 1688 میلی متری خودروی کوییک نشان می دهد که این محصول سایپا از دو خودروی دیگر عریض تر است، اما ارتفاع آن نیز با عدد 1524 نشان می دهد که کراس اوور سایپا شرایط به نسبت متعادلی در عبور از خیابان و پیچ های جاده از خود به نمایش می گذارد.
امکانات
هر چند سخن گفتن در خصوص امکانات خودرو های داخلی به چند آپشن محدود و البته نه چندان شگفت انگیز خلاصه می شود، اما به هر حال باید به این موارد نیز پرداخته و سه خودروی تیبا، ساینا و کوییک را بر اساس امکانات مقایسه کنیم. بالاترین سطح امکانات در این مقایسه مربوط به سایپا کوییک است و در مقام دوم نیز ساینا جای می گیرد.
خودروی تیبا از امکانات بسیار ابتدایی بهره می برد که می توان به آینه های تاشونده به صورت دستی، ترمز ضد قفل ABS، چراغ مه شکن، سیستم تهویه مطبوع دستی، پخش کننده صوتی با پشتیبانی از فرمت MP3 و شیشه های برقی جلو اشاره کرد. به طور حتم با بیان امکانات تیبا می توانید به سادگی در یک کشور توسعه یافته پناهندگی دریافت کرد!
سطح امکانات در ساینا به مراتب بهتر است و آپشن هایی از جمله سیستم تهویه مطبوع نیمه اتوماتیک، سنسور پارک دنده عقب، نمایش دمای محیط بیرون، سیستم ترمز ABS و EBD و آینه های جانبی با قابلیت تنظیم برقی را ارائه می دهد. امکانات ذکر شده متعلق به نسخه پایه یا همان EX ساینا است و در نسخه های SE-A پایه و SE-A لوکس، آپشن های بیشتری دریافت خواهید کرد.
اما کامل ترین خودروی مورد بررسی ما، سایپا کوییک است که لیست بلند بالایی از امکانات را با خود به همراه دارد و پیش از این نیز چنین سطح امکاناتی در تولیدات داخلی ساپیا مشاهده نشده بود. یکی از مهم ترین آپشن های کوییک که در نسخه های فول و پلاس عرضه می شود، کروز کنترل است که در جاده های خارج از شهر به شدت مفید و کاربردی است.
صندلی عقب مجهز به نگهدارنده صندلی کودک نیز برای آن دسته از خانواده های دارای فرزند کوچک بسیار مفید خواهد بود تا به سادگی صندلی مخصوص کودک را روی کوییک نصب کنند. سیستم پایش فشار باد تایرها با نام TPMS آپشن دیگریست که فقط و فقط در نسخه کوییک پلاس عرضه می شود. سیستم استارت دکمه ای (Keyless) آپشن مهم دیگر برای نسخه کوییک پلاس به شمار می رود.
خودروسازان داخلی علاقه چندانی به استفاده از سیستم فرمان برقی در سال های اخیر نداشتند، اما کوییک یکی از اولین اتومبیل های داخلی مجهز به فرمان برقی به شمار می رود. این آپشن در دو مدل فول و پلاس کوییک عرضه می شود و خریداران نسخه پایه همچنان باید از سیستم فرمان هیدرولیک استفاده کنند.
سایپا سیستم تهویه مطبوع نیمه اتوماتیک را برای هر سه نسخه از کوییک در نظر گرفته که ارزش این اتومبیل را بیش از پیش افزایش می دهد و آپشنی کاربردی در فصول مختلف سال به شمار می رود. بیشتر تصاویر منتشر شده از کابین داخلی کوییک متعلق به نسخه پلاس آن است که از سیستم مالتی مدیا دارای صفحه نمایش 7 اینچی، سیستم ناوبری، بلوتوث و مسیریاب بهره می برد و در نسخه های پایه و حتی فول نیز خبری از این آپشن نیست.
بهره مندی از فرمان D-Cut ورود به کابین و خروج از آن را راحت تر کرده و در سفرهای طولانی نیز مزاحمتی از بابت فرمان مشاهده نخواهد شد. کلید های کنترل صوتی روی فرمان در خودروی کوییک نیز در نسخه های فول و پلاس در دسترس خریداران قرار می گیرد. همانطور که مشاهده کردید، بیشتر امکانات چشم گیر کوییک فقط در نسخه پلاس عرضه می شود که با قیمت بالاتری نسبت به نسخه های پایه و فول خریداری کنید.
قیمت نو و بازار دست دوم
پس از بیان موارد مختلف در خصوص سه خودروی سایپا تیبا، سایپا ساینا و سایپا کوییک، اکنون زمان آن فرا رسیده تا قیمت مدل های نو و کارکرده را مورد بررسی قرار دهیم. به طور حتم با قیمت های اعلام شده توسط کارخانه، کار چندانی نداریم، به این دلیل که قیمت های اعلام شده توسط سایپا همانند آنچه در خصوص ایران خودرو رخ می دهد، جنبه فانتزی دارد!
| خودرو | قیمت نو (تومان) | قیمت کارکرده (تومان) |
| تیبا صندوق دار SX بنزینی دنده ای با رینگ فولادی | 69.000.000 | از 50.000.000 به بالا |
| تیبا صندوق دار SX بنزینی دنده ای با رینگ آلومینیومی | 72.000.000 | از 50.000.000 به بالا |
| تیبا صندوق دار دوگانه سوز | 78.000.000 | از 60.000.000 به بالا |
| ساینا EX دنده ای با رینگ فولادی | 74.000.000 | از 50.000.000 به بالا |
| ساینا EX دنده ای با رینگ آلومینیومی | 78.000.000 | از 50.000.000 به بالا |
| ساینا اتوماتیک | 96.000.000 | از 70.000.000 به بالا |
| کوییک دنده ای با رینگ فولادی | 82.000.000 | از 60.000.000 به بالا |
| کوییک دنده ای با رینگ آلومینیومی | 84.000.000 | از 60.000.000 به بالا |
| کوییک اتوماتیک فول پلاس | 122.000.000 | از 100.000.000 به بالا |
با توجه به اختلاف ناچیز تیبا صندوق دار و ساینا دنده ای که رقمی در حدود 5 میلیون تومان را نشان می دهد،خریداران این دو خودرو به شدت بر سر دو راهی گرفتار شده اند. طراحی نه چندان زیبا (بهتر است بگویی زشت) سایپا تیبا، بازدهی کمتر موتور، بازار دست دوم ضعیف تر و هزینه نگهداری به نسبت مشابه با ساینا سبب شده تا درصد بیشتری از مردم به خریداری ساینا علاقه نشان دهند.
هر چند لوازم یدکی هر دو خودرو ارقام بسیار بالایی را نشان می دهند و هر دوی آنها مشکلات متعددی در عملکرد موتور، گیربکس و سیستم برقی دارند، اما خودروهای ساینا که اخیرا به بازار تزریق شده، ثابت می کند که مشتریان به این خودرو روی خوش نشان داده اند. به نظر می رسد که اختلاف اندک قیمت تیبا و ساینا ترفندی از سوی شرکت خودرو سازی سایپا است تا به مرور زمان میزان فروش ساینا را افزایش داده و در دراز مدت، تولید تیبا صندوق دار را متوقف کند.
در بازار دست دوم نیز شرایط مشابهی وجود دارد و به دلیل افزایش علاقه مشتریان به خریداری ساینا، در حال حاضر میزان خرید و فروش این اتومبیل با روند رو به رشدی مواجه شده است. امکانات بیشتر ساینا در کنار ظاهر زیباتر سبب شده تا حتی جوانان نیز به این اتومبیل روی خوش نشان دهند.
با افزایش قیمت پژو 206 تیپ دو در بازار که به رقمی در حدود 100 میلیون تومان رسیده، افرادی که بودجه به نسبت محدودی دارند، تمایل دارند از میان خودرو های موجود در بازه 70 تا 100 میلیون تومان به انتخاب ساینا فکر کنند. به هر ترتیب هزینه های نگه داری ساینا به مراتب کمتر از پژو 206 است و بازدهی موتور آن نیز شرایط بهتری را نشان می دهد.
اما بازار نو و کارکرده خودروی کوییک که هنوز به صورت مناسبی در میان مردم جا نیفتاده و هنوز یک محصول کمتر شناخته شده به شمار می رود، شرایط عجیبی دارد. تعداد آگهی های فروش مدل های نو و کارکرده سایپا کوییک چندان زیاد نیست و پیشینه نحوه انتخاب خودرو توسط ایرانیان نشان می دهد که مردم در مقابل خریداری خودرو های جدید و ناشناخته، مقاومت می کنند.
یکسان بودن موتور به کار رفته در ساینا و کوییک بر اساس حجم، قدرت و گشتاور و وجود آپشن های به نسبت مشابه ساینا و کوییک نسخه پایه سبب ایجاد شرایط بغرنجی برای انتخاب میان این دو شده است. البته اختلاف قیمت آنها به حدی زیاد است که حداقل در این بخش، تکلیف خریداران مشخص می شود.
اگر به آگهی نمونه هایی با کارکرد بسیار کم کوییک نگاه کنید، متوجه اختلاف ناچیز قیمت نو با مدل های کارکرده می شوید که ارزش خرید یک خودروی سایپا کوییک صفر کیلومتر را افزایش می دهد. به هر حال بسیاری از خریداران کوییک در طرح پیش فروش و فروش ویژه سایپا علاقه دارند تا پس از مدت کوتاهی، اتومبیل خود را به دلیل سود بسیار زیاد به فروش برسانند.