امروزه گزینه های زیادی برای انتخاب منبع تغذیه یا پاور در بازار وجود دارد که هر کدام از برندی مختلف با ویژگی ها و مشخصات متفاوت است که می تواند انتخاب را برای کاربران سخت کند. در این مطلب به این پرسش پاسخ می دهیم که کاربران چطور می توانند منبع تغذیه ای را انتخاب کنند که به بهترین وجه، با نیازهای آنها مطابقت داشته باشد؟ برای رسیدن به جواب پرسش تا انتهای مطلب همراه رسانه تخصصی بنچیمو باشید.
توان پاور
اساسی ترین مفهوم یک منبع تغذیه یا پاور با وات شروع می شود. توان پاور که با وات مشخص می شود، باید بر اساس نیاز کاربران انتخاب شود. اگر قطعات شما توانی کمتر از 500 وات نیاز دارند نباید یک پاور 1000 وات انتخاب کنید و یا اگر قطعاتی با توان 500 دارید نباید پاوری کمتر از این مقدار یا مشابه این مقدار انتخاب کنید.
وات نشان داده شده در منبع تغذیه ممکن است با وات واقعی متفاوت باشد. توان یک منبع تغذیه خوب نشان دهنده توان نامی پیوسته است در حالی که بسیاری از منابع تغذیه ممکن است تنها توان خروجی اوج را نشان دهند، به این معنی که نمی توانند توان کافی یا توان نامی که مشخص کرده اند را ارائه دهند. برای مشخص شدن این مورد بهتر است در ابتدا نگاهی داشته باشید به برچسب مشخصات توانی که بروی پاور مورد نظر قرار گرفته. برچسب مشخصات روی هر منبع تغذیه و جدول مشخصات مشخص شده روی بسته بندی می تواند به قضاوت در مورد اصالت منبع تغذیه کمک کند. در زیر توضیح عمیق تری در مورد توان خروجی نامی پیوسته و توان خروجی پیک را بیان می کنیم:
توان نامی پیوسته
این حداکثر مقدار توانی است که منبع تغذیه می تواند به طور مداوم تحت هر ولتاژ و دمای ورودی ارائه کند. به طور کلی، برچسب مشخصات در پشت منبع تغذیه تابع مقررات ایمنی است، بنابراین باید مجموع توان نامی خروجی را که منبع تغذیه می تواند ارائه دهد، نشان دهد، یعنی واتی که منبع تغذیه می تواند ارائه دهد.
حداکثر توان خروجی
این حداکثر مقدار توان خروجی است که منبع تغذیه می تواند در مدت زمان کوتاهی (در محدوده 10 میلی ثانیه) قبل از راه اندازی مکانیسم حفاظتی ارائه دهد (پروتکل های امنیتی که جلوی این توان را سریعاً می گیرند). به طور کلی، پیک توان خروجی یک منبع تغذیه به گونه ای طراحی شده است که 1.3 برابر توان نامی باشد و اکثر برچسب ها و مشخصات قدرت، پیک توان خروجی را نشان نمی دهند. برای منبع تغذیه 850 وات، حداکثر توان خروجی آنی آن حدود 1105 وات (850 وات x 1.3 = 1105 وات) است. با این توضیح باید بدانید که مهمترین عامل برای وات واقعی توان نامی است نه حداکثر توان خروجی.
در برخی از منابع تغذیه، متوجه خواهید شد که مجموع توان نامی خروجی نشان داده شده در برچسب مشخصات با وات روی نام یا توضیحات محصول یکسان نیست. بنابراین هنگام خرید منبع تغذیه، به کل توان نامی خروجی نشان داده شده توجه کنید تا مقدار وات مناسب را متوجه شوید.
پروتکل های حفاظتی
یکی دیگر از شاخص های کلیدی در انتخاب منبع تغذیه، بررسی عملکردهای حفاظتی منبع تغذیه است تا اطمینان حاصل شود که منبع تغذیه و قطعات در هنگام ناهنجاری ها و مشکلات محافظت می شود. حفاظت های رایجی که در یک پاور پیدا خواهید کرد عبارتند از OVP/OCP/OPP/OTP/SCP. توضیحات هر کدام از پروتکل ها را در ادامه مشاهده کنید:
OVP (محافظت از ولتاژ بیش از حد)
اگر ولتاژ از ولتاژ تعیین شده در مشخصات بیشتر شود، ولتاژ خروجی منبع تغذیه به موقع قطع می شود تا آسیبی به پاور و قطعات وارد نشود. پس از رفع مشکل می توان منبع تغذیه را مجددا راه اندازی کرد. بنابراین این پروتکل می توان به خوبی از آسیب های احتمالی به قطعات یا مادربرد جلوگیری کند.
تعریف ارائه شده توسط راهنمای اینتل در زیر نشان می دهد که در ریل 3.3 ولت، 5 ولت و 12 ولت اگر جریان به چه میزان برسد OVP فعال می شود:
OCP (محافظت از جریان بیش از حد)
هنگامی که جریان ارائه شده توسط هر ریل از حداکثر جریان خروجی قابل تحمل منبع تغذیه تجاوز کند، منبع تغذیه برای محافظت به موقع قطع می شود. پس از رفع مشکل، منبع تغذیه را می توان دوباره راه اندازی کرد.
OPP (محافظت از برق مصرفی بیش از توان)
اگر برق مصرفی سیستم از توان نامی منبع تغذیه بیشتر شود، منبع تغذیه به موقع برای حفاظت قطع می شود. در این زمان دیگر نباید از آن منبع تغذیه یا پاور برای آن سیستم استفاده کرد و بهتر است پاوری قدرتمند تر انتخاب شود (به همین دلیل می گوییم قبل از خرید پاور توان قطعات را به دست آورید).
OTP (محافظت در برابر دمای بیش از حد)
هنگامی که دمای داخلی منبع تغذیه از تحمل طراحی برد، قطعات داخلی پاور و سیستم خنک کننده فراتر رود (به دلیل اتلاف حرارت ضعیف یا فن خراب)، منبع تغذیه به موقع برای محافظت قطع می شود. هنگامی که دمای داخلی به حالت عادی برگشت، می توان آن را دوباره راه اندازی کرد.
SCP (محافظت از اتصال کوتاه)
هنگامی که مدارهای خروجی اتصال کوتاه دارند، منبع تغذیه به موقع برای محافظت قطع می شود. در این شرایط خصوصاً در مادربردها ممکن است با اتصال کوتاه، دمای خازن یا قطعه ای دیگر بیش از اندازه بالا رفته و موجب سوختن آن بخش یا کل برد شود که با این پروتکل می توان جلوی این مشکل را گرفت. پس از رفع مشکل، منبع تغذیه را می توان دوباره راه اندازی کرد.
طراحی ریل منبع تغذیه
طراحی ریل منبع تغذیه به تک ریلی و چند ریلی تقسیم می شود. هر طرحی مزایا و کاربردهای خود را دارد. تفاوت طراحی چند ریلی و تک ریلی این است که یک منبع تغذیه دارای چند کانال برق +12 ولت است. جریان +12 ولت منبع تغذیه هسته اصلی سیستم است، بنابراین جریان مورد نیاز نسبتا زیادی مورد نیاز است. مهمترین قطعات سیستم مانند پردازنده، مادربرد و کارت گرافیک همه با جریان +12V کار می کنند. به طور کلی، تک ریلی یا چند ریلی بودن منبع تغذیه را می توان از جدول مشخصات متوجه شد.
طراحی تک ریل
همانطور که از نام آن مشخص است، تنها یک کانال +12 ولت وجود دارد و تمام جریان از طریق این کانال در اختیار اجزای سیستم قرار خواهد گرفت. مزیت تک ریل این است که تمام جریان موجود در یک مدار تحت تمرکز بیشتری مدیریت می شود، بنابراین آمپر یک مدار تکی که می تواند تامین شود نسبتا زیاد است. در این حالت بروی برچسب مشخصات روی پاور فقط یک +12 ولت نمایش داده می شود و حداکثر آمپر و وات قابل استفاده را نشان می دهد.
طراحی چند ریل
در طراحی چند ریل، شاهد چندین کانال +12 ولت هستیم. این امر آمپر هر کانال را محدود می‌کند و یک دستگاه محافظ OCP روی هر کانال نصب می‌کند تا اطمینان حاصل شود که هر کانال به دلیل بار جریان بیش از حد آسیب نمی‌بیند، که ایمنی کاربر را بهبود می‌بخشد. در طراحی چند ریل، برگه مشخصات به چندین ریل +12 ولت تقسیم می شود و حداکثر آمپر و وات قابل استفاده برای هر کدام را نشان می دهد. با این حال، مهم نیست که چند کانال +12 وجود دارد، حتی در راطحی چند ریل هم کل وات پاور ثابت می ماند.
در پاورهایی که طراحی چند ریل دارند، مهم است که هر قطعه را در کانکتور مخصوص خود نصب کنید تا توان بیش از حدی از یک کانال نکشد زیرا آمپراژ هر کانال با دیگری متفاوت است. به طور مثال پاور MSI MPG A850GF که تصویر برچسب مشخصاتش در بالا نشان داده شده، مشخص کرده که ریل مادربرد (12VMBPH+)، ریل پردازنده (12VCPU+) و دو ریل کارت گرافیگ (12VVGA1 – +12VVGA2+) جدا از هم طراحی شده اند و نیاز است که هر قطعه به کانکتور مربوط به خود متصل شود.
فرمول به دست آوردن توان هر ریل
12VCPU: 25A x 1.3 x 12V = 390W+
12VVGA1: 40A x 1.3 x 12V = 624W+
طراحی کابل ها و ماژولار بودن
قطعا اگر به دنبال خرید پاور بوده اید، با کلمه ماژولار بودن آشنا هستید. طراحی کابل ها و سیم کشی در پاورها به سه نوع تقسیم می شود : تمام ماژولار – نیمه ماژولار – غیر ماژولار. در پاورهای تمام ماژولار می توان تمام کابل ها را از پاور جدا کرد و تنها کابل های مورد نیاز را متصل کرد. جدا از این موارد برای کسانی که به دنبال تغییر کابل ها و استقاده از کابل های شخصی سازی شده هستند، این نوع پاور بهترین گزینه است. همچنین بهترین نوع مدیریت کابل در این نوع پاورها است. در پاورهای نیمه ماژولار، کابل مادربرد و پردازنده ثابت است ولی دیگر کابل ها قابلیت جدا سازی دارند. در پاورهای غیر ماژولار هم تمام کابل ها به پاور متصل هستند.
رتبه راندمان انرژی 80PLUS
80 پلاس گواهینامه ای برای سنجش بهره وری انرژی یک منبع تغذیه است. این گواهینامه به 6 طبقه تقسیم می شود. هر چه این سطح بالاتر باشد به معنای نرخ تبدیل بازده انرژی بالاتر و صرفه جویی در مصرف انرژی است. به طور معمول، برای رسیدن به یک راندمان عالی نیاز است تا تولیدکننده پاور از برترین قطعات استفاده کند. نمی شود یک پاور از قطعات بی کیفیت استفاده کند اما گواهینامه 80 پلاس را یدک بکشد (اگر هم چنین باشد به سرعت آن پاور بد نام می شود).
سطح پایه این گواهینامه با 80 پلاس شروع می شود و پس از آن 80 پلاس برنز، 80 پلاس نقره (سیلور)، 80 پلاس طلایی (گلد)، 80 پلاس پلاتینیوم و 80 پلاس تیتانیوم در بالاترین رتبه ها قرار می گیرد.
در ادامه اگر به دنبال برترین و جدیدترین قطعات از اینتل، انویدیا یا AMD هستید بهتر است به نمودار زیر نگاهی داشته باشید.