اگر به دنبال خرید پردازنده های نسل 13 هستید، یا باید از مادربردهای سری 700 استفاده کنید یا سری 600. مادربردهای Z790 گزینه بهتری برای پردازنده های نسل 13 خصوصاً ضریب بازها است اما قیمت بالایی دارند که همین موضوع هم ممکن است بسیاری از کاربران را به سوی مادربردهای سری 600 بکشاند. شاید بتوان گفت یکی از بهترین گزینه ها از نظر قیمتی چیپ ست B660 است اما قابلیت اورکلاک پردازنده نداشته و نمی تواند از تمام پتانسیل کاری نسل 13 استفاده کند. هرچند به نظر می رسد کاربری با کرک بایوس B660M MORTAR MAX WIFI توانسته پردازنده 13600K را بروی این مادربرد اورکلاک کند.
اگرچه برخی از مادربردهای B660 از بایوس کرک شده با قابلیت اورکلاک B-CLK پشتیبانی می کنند، اما بعداً مشخص شد که از پردازنده های نسل سیزدهم پشتیبانی نمی کنند که دلیل آن هم محدود بودن BCLK بروی 102.9 مگاهرتز و میکروکد بایوس است. در واقع کاربران نمی توانند BCLK را بیش از 102.9 مگاهرتز افزایش دهند که این موضوع برای پردازنده های نسل 13 خوشایند نیست.
عملکرد بالای پردازنده های نسل 13 اینتل باعث شد تا بسیاری از کاربران مشتاق خرید این نسل از پردازنده ها باشند اما تا کنون تنها نسخه های ضریب باز یا K وارد بازار شده اند که باعث محدود شدن انتخاب مادربرد می شود. پردازنده 13600K به عنوان پایه ضریب باز های نسل 13 قابلیت اورکلاک بالایی دارد و دست کاربر را برای رسیدن به عملکردهای بیش از انتظار باز می گذارد اما برای اورکلاک آن نیاز به ماردبردهای Z790 است. با این حال یک کاربر با کرک بایوس E7D97IMS.123U24 مادربرد MSI B660M MORTAR MAX WIFI توانست به طور پایدار از پردازنده 13600K با BCLK در محدوده 111 مگاهرتز (و حتی بیشتر) استفاده کند تا فرکانس تمام هسته های این CPU را به نهایت 5.8 گیگاهرتز برساند.
البته در همین ابتدا ممکن است از خود سوال کنید که اگر با تغییر BCLK یک مادربرد B660 می توان پردازنده های نسل 13 را اورکلاک کرد، چه نیازی به خرید ماردبردهای گران قیمت Z790 می باشد؟ جواب سوال بسیار آسان است. اینتل نمی خواهد مادربردهای Z790 که به عنوان محصولات اورکلاک محور تبلیغ شده اند را از دست بدهد. در واقع اگر قرار بود اینتل با برداشتن محدودیت های موتور ME به مادربردهایی همچون B660 قابلیت اورکلاک را اضافه کند، دیگر کسی به فکر خرید Z790 نبود.
آغاز داستان !
مادربرد MSI B660M MORTAR MAX WIFI دارای یک تراشه خارجی B-CLK ClockGen است که می تواند برای افزایش فرکانس پردازنده مورد استفاده قرار گیرد. اما بایوس های این مدل اگر در B-CLK به 103 مگاهرتز برسند به میکروکد نسخه های قدیمی سوئیچ می کند که همین موضوع استفاده از نسل 13 را برای اورکلاک غیر ممکن می سازد. برای بایوس مادربردها، میکروکدهایی وجود دارد که لیست پردازنده های قابل پشتیبانی را در خود جای داده است. برای بایوسی که در این مادربرد قابلیت اورکلاک دارد، نسل 13 پردازنده های اینتل لیست نشده است. پس در این نقطه شروع دو مشکل وجود دارد: 1- فرکانس BCLK بیش از 103 مگاهرتز سیستم را بوت نمی کند. 2- از پردازنده های نسل 13 پشتیبانی نمی کند.
بخش جالب داستان !
شخصی مرموز به نام Lin با کرک بایوس، یک بایوس غیر رسمی برای MAG B660M MORTAR MAX WIF را بهینه کرده که دیگر از محدودیت های B-CLK در آن خبری نیست. پس از بارگذاری این بایوس بروی مادربرد و تنظیم B-CLK بروی 103 مگاهرتز، پردازنده 13600K با فرکانس 5.25 گیگاهرتز اورکلاک شده و مشکلی در بوت شدن سیستم هم نیست.
رسانه بنچیمو لینک دانلود این بایوس کرک شده را به دلیل غیر رسمی بودن قرار نمی دهد و مسئولیتی هم در صورت مشکلات پیش رو قبول نمی کند اما اگر این بایوس را می خواهید (با مسئولیت خودتان) در زیر این مطلب پیام دهید.
اگر با پردازنده 13600K و مادربرد B660M MORTAR MAX WIFI فرکانس B-CLK را بروی 103 مگاهرتز تنظیم کنید، بدون کوچکترین مشکلی سیستم بوت می شود. حتی اگر B-CLK را تا 111 مگاهرتز هم افزایش دهید باز هم سیستم همچنان پایدار است. با B-CLK در محدوده 111 مگاهرتز، پردازنده 13600K با فرکانس 5.6 گیگاهرتز اورکلاک شده همچنان پایدار است و نیاز به تغییرات در CPU vCore Offset بایوس نیست.
اما اگر می خواهید پردازنده 13600K را به فرکانس های بالاتر اورکلاک کنید باید در محیط بایوس، به بخش OC رفته و CPU Core Voltage Mode را بروی Offset قرار دهید. پس از آن CPU Core Voltage Offset Mode را بروی + قرار داده و CPU Core Voltage Offset را بروی 0.050 تنظیم می کنید. می توانید این تنظیمات را ذخیره کرده و به محیط ویندوز بازگردید. توجه داشته باشید اگر B-CLK را بروی 113 مگاهرتز تنظیم کنید، فرکانس پردازنده 13600K در محدوده 5.7 گیگاهرتز است و اگر B-CLK را بروی 114 مگاهرتز تنظیم کنید و CPU Core Voltage Offset را بروی 0.10 قرار دهید، با فرکانس خیره کننده 5.8 گیگاهرتز مواجه می شوید (خیلی توصیه نمی کنم).
* باید به یاد داشته باشید که نمی توان ولتاژ پردازنده را به طور نامحدود افزایش داد زیرا در این صورت باید با آن خداحافظی کنید. اگر CPU Core Voltage Offset را بروی 0.10 قرار دهید، دمای پردازنده بالا رفته و نیاز به یک خنک کننده بسیار عالی دارید. بهترین افزایش ولتاژ پردازنده به نظر نگارنده همان 0.050 است. در نهایت اگر قصد اورکلاک Core i5-13600K را دارید، مادربرد MSI MAG B660M MORTAR MAX WIFI قطعا انتخاب خوبی است. قیمت ارزان تر و استفاده آسان تر از Z790 آنرا به یک گزینه خوب تبدیل می کند. می توانید در هزینه خود صرفه جویی کنید ولی به یک کولر آبی یا واترکولر خوب نیاز دارید. لازم به ذکر است که با افزایش B-CLK مشکلی در بوت شدن ندارید اما ممکن است در استفاده از پروفایل XMP رم کمی با مشکل روبرو شوید (مگر آنکه تعداد ماژول های رم کم باشد).
منبع: hkepc
