پس از ورود پردازنده های نسل 10 اینتل، این شرکت کاربران را با مشکلات زیادی روبرو کرد. هرچند این مشکلات در پس فرکانس های خیره کننده و توان مصرفی بالا پنهان شده بودند، اما نباید فراموش کرد که در دوران پردازنده های 7 نانومتری و 5 نانومتری، نمی توان گنجشک های 14 نانومتری 7 نسل قبل را رنگ کرد و به میدان رقابت با قناری های 7 نانومتری فرستاد. حال زمان ورود به بازار پردازنده های نسل 11 این شرکت است ولی خبرهای خوبی شنیده نمی شود. جدا از خبر پشتیبانی نکردن مادربردهای مبتنی بر چیپ ست B460 و H410 از پردازنده های Rocket Lake ، احتمال می رود حتی بعضی از مادربردهای Z490 هم از این پردازنده ها پشتیبانی نکنند.
شرکت اینتل در آخرین اعلامیه های خود صراحتاً اعلام کرد که مادربردهای B460 و H410 از پردازنده های Rocket Lake پشتیبانی نمی کنند. اما یکی از انجمن های چینی ادعا می کند که حتی بعضی از مادربردهای Z490 هم از پردازنده های نسل 11 پشتیبانی نمی کنند.
بهترین پردازنده های 2021 موجود در بازار از نظر وب سایت تخصصی بنچیمو
دلیل اول: عدم سازگاری چیپ ست
بر اساس اخبار منتشر شده یکی از عوامل پشتیبانی نکردن مادربردهای B460 و H410 از پردازنده های نسل 11 اینتل، عدم سازگاری چیپ ست است. در مجموع شش چیپ ست از سری 400 اینتل معرفی شده است. چیپ ست هایی مانند Z490 / W480 / Q470 / H470 / B460 / H410 از خانواده سری 400 اینتل هستند. قبل از رونمایی پردازنده های Comet Lake این موضوع مطرح بود که اینتل چیپ ست های سری 400 خود را به دو خانواده PCH-H و PCH-V تقسیم کرده است. چیپ ست های خانواده PCH-H نمادی از چیپ ست های عمل گرا بودند و چیپ ست های خانواده PCH-V محصولاتی اقتصادی بودند. در این بین دو چیپ ست B460 و H410 از خانواده PCH-V هستند و بقیه چیپ ست های سری 400 در خانواده PCH-H قرار می گیرند.
قطعا اقتصادی بودن یک چیپ ست و مادربرد به دلیل دل سوزی سازنده نیست. برای اقتصادی ساختن یک محصول باید بعضی از فیچرها، رابط ها و ساختار را نادیده گرفت. هر چیپ ست برای برقراری ارتباط با پردازنده نیاز به کد شناسایی پردازنده یا CPU-ID دارد. این کد شناسایی است که باعث برقراری ارتباط بین چیپ ست و پردازنده می شود پس در صورت شناسایی نشدن شناسه پردازنده توسط چیپ ست، از عملکرد پردازنده هم خبری نیست.
برای برطرف کردن این مشکل بعضی از سازندگان مادربرد، بی سرو صدا با قرار دادن یک چیپ ست بهینه در تلاش هستند تا این محدودیت را دور بزنند. به طور مثال بعضی از تولیدکننده ها برای پشتیبانی از پردازنده های نسل 11 یا Rocket Lake، مادربردهای اصلاح شده H410 و B460 را با چیپ ست H470 روانه بازار می کنند.
دلیل دوم: عدم پشتیبانی بایوس
در واقع اینتل تصمیم گرفته است که پردازنده های Rocket Lake در مادربردهای سری 400 خانواده PCH-V پشتیبانی نشوند. بنابر این کد شناسایی پردازنده ها، در زمان توسعه بایوس مادربردهای مبتنی بر دو چیپ ست PCH-V، بروی میکرو کد قرا نگرفته اند. در داخل بایوس مادربردهای اینتل فایلی به نام CMC یا CPU MICRO CODE وجود دارد که مشخص می کند مادربرد مورد نظر از چه پردازنده هایی استفاده کند.
البته برطرف کردن این مشکل هم آسان است. تنها کافی است میکرو کد بایوس مادربردهای Z590 را استخراج کرده و با اندکی تغییر در بایوس مادربردهای مورد نظر قرار دهند. این روش جدیدی نیست و سالها توسط تولیدکننده های مادربرد برای پشتیبانی بهتر از پردازنده ها استفاده شده است.
دلیل سوم: سیستم انتقال قدرت
پردازنده برای فعالیت نیاز به یک سیستم تحویل قدرت دارد. برق ورودی از کانکتورهای مادربرد در چند مرحله توسط مدار قدرت تصفیه شده تا در نهایت قابلیت استفاده توسط پردازنده را داشته باشد. وظیفه اصلی سیستم انتقال قدرت یا مدار قدرت، تبدیل ولتاژهای 12 ولت و 5 ولت به ولتاژهای کمتر است تا در پردازنده مورد استفاده قرار گیرد. در این میان می توان مدار قدرت مادربردهای اینتل را با ولتاژهای مدیریتی به چند نمونه Vcore مدیریت ولتاژ هسته ها، Vgt مدیریت نشانگر هسته ها، VCCSA مدیریت سیستم عامل، VCCIO مدیریت رابط های ورودی و خروجی، VCCM مدیریت رم، VCCST مدیریت ولتاژهای ذخیره و VCCST_PLL مدیریت لحظه ای سطح عملکرد شناخت.
طبق معمول سطحی نگری در ساختار یک محصول نمی تواند مشخصات نهایی را رو کند. معمولا برای بررسی مادربرد دو سطح مدیریتی ولتاژ Vcore و Vgt تحلیل می شود و دقیقاً در اینجا است که برای مشخص نشدن تغییرات، پردازنده های نسل 10 و نسل 11 یکسان هستند. اما تغییرات در بخش های دیگری خودنمایی می کنند. دو کنترلر مدیریت ولتاژ VCCSA و VCCIO از مهمترین تغییرات این دو نسل هستند.
اینتل در نسل Rocket Lake-S تحویل نیرو از VCCSA را به SVID تغییر داده است. این بدان معنی است که ولتاژ تامین شده توسط این فاز از مدار، مستقیماً توسط پردازنده کنترل می شود. تحویل نیرو از فاز SVID با این روش ساختار دقیقا مانند Vcore است. یعنی تا پردازنده ای نباشد این فاز کنترل نمی شود زیرا هیچ کنترلر مجزایی مانند PWM برای آن در نظر گرفته نشده است. نتیجه چیست؟ نتیجه این است که نمی توان از کنترلر PWM برای مدیریت SVID استفاده کرد پس بعضی از مادربردها قابلیت پشتیبانی از پردازنده های نسل 11 را ندارند.
همانطور که گفتیم دو کنترلر مدیریت ولتاژ VCCSA و VCCIO از مهمترین تغییرات این دو نسل هستند که در مورد تغییرات VCCSA به SVID توضیحاتی دادیم. اما چه بر سر VCCIO آمده است؟ پردازنده های Rocket Lake برای تغذیه به سه دسته خطوط ارتباطی VCCIO نیاز دارند. این سه دسته شامل VCCIO_1_2 مشترک و VCCIO_0 است. این در حالی است که در مادربردهای B460 و H410 از خطوط ارتباطی تامین نیرو VCCIO_1_2 خبری نیست. خالی بودن پایه های ارتباطی در مادربردهای ذکر شده باعث شده است تا پردازنده های نسل 11 بروی این مادربردها غیر قابل استفاده باشد. جالب تر می شود اگر بدانید که خطوط ارتباطی VCCIO_1_2 بر گذرگاه های مهمی همچون اسلات های PCIe نظارت دارد. بنابر این خطوط ارتباطی PCIe که یکی از مهمترین خطوط در پردازنده ها و چیپ ست ها است و باعث ارتباط پردازنده با محیط اطراف خود می شود، به واسطه نبود VCCIO_1_2 کار نخواهد کرد.
و اما باید بگوییم که در بعضی از مادربردهای ارزان قیمت Z490 به دلیل ساختار نهایی اقتصادی تر، این مشکل وجود داشته تا در نهایت حتی بروی بعضی از Z490 ها هم این پردازنده ها پشتیبانی نشوند.