سال ها از ورود اینترنت پر سرعت ADSL به کشور می گذرد و با افزایش پهنای باند سرویس دهنده ها، هم اکنون با سرعت قابل قبولی مواجه هستیم. هیچ گاه نباید از یاد ببریم که پهنای باند سرویس ADSL در اولین روزهای در دسترس قرار گرفتن به صورت عمومی به شدت پایین بود و برای دریافت پهنای باند بالاتر باید پروانه اشتغال یا کارت دانشجویی ارائه می گردید. با وجود افزایش پهنای باند و سرعت اینترنت ثابت یا همان ADSL، اما مشکلاتی همانند نویز خط ADSL برای دریافت حداکثر سرعت در مقصد وجود دارد.

به صورت فیزیکی اگر پهنای باند سرویس شما 8 یا 16 مگابیت بر ثانیه هم باشد، ولی سیم کشی داخلی یا خارج از منزل شما (از پست تلفن منطقه) با مشکلات متعددی از جمله قطع و وصل مداوم، سرعت بسیار پایین و افت سرعت ناگهانی مواجه می شوید. تمام موارد بیان شده در نهایت به نام نویز روی خط شناخته می شوند که در اولویت مشکلات شما در تماس با پشتیبانی شرکت سرویس دهنده مطرح می شود.

چرا نویز داریم؟

اولین سوالی که در ذهن کاربران شکل می گیرد، این است که چرا روی خطم نویز دارم؟ در صورتی که خط تلفنم در کارکرد خود هیچ مشکلی ندارد. ابتدا باید به این نکته اشاره کنیم که ارتباط تلفن بر پایه سیگنال نیازمند سیم کشی با کیفیت بالا نیست و در بسیاری از منازل قدیمی شاهد استفاده از سیم برق به جای کابل تلفن داخلی هستیم!

هر چند یک تماس تلفنی بدون نویز و مشکل نیازمند سیم کشی با کیفیت مناسب است اما همان سیم کشی قدیمی نیز کارتان را راه می اندازد. اما زمانی که سرویس اینترنت روی خط شما رانژه می شود و به پهنای باند بالا نیاز دارید، سیم کشی داخلی شما باید از نوع تک زوج یا دو زوج (در بهترین سطح ممکن) باشد. نوع کابل به کار رفته و کیفیت ساخت آن در ارائه پهنای باند و جلوگیری از قطعی مداوم به شدت موثر است.

حتی وصله و پینه های متعدد در سیم کشی می تواند میزان نویز را افزایش دهد و برای جلوگیری از این کار بهتر است یک کابل یکسره از پست خارج از منزل به پریز تلفن کشیده شود. به کارگیری کابل دو زوج در پریز های تلفن جدید سبب جداسازی بخش مربوط به سیگنال تلفن و دیتای اینترنت می شود. به این ترتیب یک تماس تلفنی یا بهره گیری از تلفن یا دستگاه کارت خوان (POS) نمی تواند روی کیفیت خط تاثیر بگذارد.

از مهم ترین دلایل وجود نویز یا قطعی روی خط تلفن و اینترنت خانگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- فرسودگی سیم کشی

2- چند تکه بودن سیم کشی

3- پوسیدگی یا زنگ زدگی کابل های داخل پست منطقه

4- استفاده از کابل های بی کیفیت یا فاقد آلیاژ مس

5- وجود زنگ زدگی در اتصالات داخل پست منطقه

6- استفاده از پریز تلفن غیر استاندارد

7- بهره گیری از کابل برق به جای کابل تک زوج یا دو زوج مخصوص (در ساختمان های قدیمی)

8- انتقال نادرست کابل ها از مناطق پر پیچ و خم (که احتمال شکستگی یا قطع کابل را افزایش می دهد)

9- استفاده همزمان از چند دستگاه روی یک خط (تلفن، مودم، فکس و کارتخوان)

10- عبور کابل تلفن از کنار کابل برق

11- نصب اسپلیتر

بر خلاف باور عموم مردم و حتی کارشناسان، اسپلیتر نه تنها تاثیر مثبتی روی کاهش نویز ندارد، بلکه می تواند به دلیل کاربرد خود که تقسیم یک ورودی تلفن به دو خروجی است، سبب افزایش میزان نویز و حتی قطعی DSL به دلیل نوسان شود.

چگونه متوجه وجود نویز روی خط تلفن شویم؟

در برخی موارد میزان نویز چنان زیاد است که حتی با استفاده از گوشی تلفن نیز می توان به آن پی برد، به عنوان مثال صدای خش خش و واضح نبودن صدای طرف مقابل و حتی انتقال نادرست صدای شما از جمله مواردی هستند که در صورت وجود نویز بسیار شدید قابل تشخیص هستند. اما در برخی موارد، میزان نویز روی خط با استفاده از گوشی تلفن قابل تشخیص نیست و برای اطلاع از آن باید از یک راهکار دیگر بهره برد.

برای اطلاع از این موضوع، می توان به تنظیمات مودم ADSL رجوع کرد، به این صورت که میزان نویز توسط یک عدد مجزا برای دانلود و آپلود (در مودم های به نسبت جدید) قابل سنجش و نمایش است. در حقیقت اعدادی که در تنظیمات مودم نمایش داده می شوند، میزان کیفیت خط یا همان نسبت سیگنال به نویز (SNR) است که در دو حالت ارائه می گردد:

1- نسبت سیگنال به نویز در حالت دانلود (SNR Margin DownStream)

2- نسبت سیگنال به نویز در حالت آپلود (SNR Margin UPStream)

هر دو پارامتر ذکر شده در تنظیمات مودم به صورت یک عدد نمایش داده می شود، اما سوالی که اینجا مطرح می شود، مشخص کردن کیفیت خط بر اساس همان اعداد است که در ادامه به بیان آنها می پردازیم. ابتدا روشی ساده و آسان برای مشاهده کیفیت خط یا همان SNR توسط تنظیمات پنل ادمین مودم به شما ارائه می دهیم.

• مودم را با استفاده از کابل LAN یا ارتباط بی سیم به لپ تاپ، کامپیوتر، گوشی هوشمند و تبلت متصل کنید.
• آدرس ورود به پنل ادمین که 192.168.1.1 است را وارد کنید.
• یوزر و پسورد ورود به پنل تنظیمات مودم در حالت پیش فرض admin است.
• نمایش میزان کیفیت خط در هر مودم یا شرکت سازنده متفاوت است. به همین دلیل باید بخش های مختلفی از جمله Status و تمام زیر مجموعه های آن را بررسی کنید.
• همانطور که در پراگراف های پیشین اشاره کردیم، میزان کیفیت یا نویز خط به دو صورت Down Stream یا Up Stream نمایش داده می شود.

پس از یافتن بخش مورد نظر، باید اعداد را مورد بررسی قرار دهید. برای اینکه بدانید عدد نمایش داده شده به معنی یک ارتباط با کیفیت یا یک ارتباط دارای نویز است، بخش بعدی مطلب را مطالعه کنید. البته دو پارامتر دیگر نیز در دانستن کیفیت خط اهمیت دارد که شامل موارد زیر می شود:

1- میزان نویز خط از مودم به DSLAM سرویس دهنده اینترنت: Line Attenuation Upstream

2- میزان نویز خط DSLAM سرویس دهنده اینترنت به مودم: Line Attenuation Downstream

برخلاف SNR که هر چه عدد آن بیشتر باشد به معنی کیفیت بالاتر شما در دریافت و ارسال داده است، هر چه عدد مربوط به Line کمتر باشد، نشان دهنده کیفیت بالای خط و کمتر بودن نویز آن است.

چگونه بفهمیم میزان نویز در چه سطحی است؟

حال که اعداد مربوطه را مشاهده کردید، وقت آن رسیده تا عملیات سنجش و رمزگشایی از آنها را آغاز کنید. به طور کلی محدوده اعداد نمایش داده شده، نمایانگر کیفیت خط یا میزان نویز است که شامل محدوده های زیر می شود:

• SNR کمتر از 6: با قطعی مکرر مواجه شده و پهنای باند بسیار ناچیزی دریافت می کنید.
• SNR بین 7 تا 10: کیفیت خط بسیار پایین بوده ولی با قطعی کمتری مواجه می شوید.
• SNR بین 11 تا 20: کیفیت خط به نسبت خوب بوده ولی همچنان پهنای باند کمی دریافت می کنید.
• SNR بین 20 تا 28: کیفیت خط خوب بوده و حجم قابل قبولی از پهنای باند خط و سرویس اینترنت خود را دریافت می کنید.
• SNR بالاتر از 28: کیفیت خط بسیار خوب و هر چه این رقم بالاتر باشد، پهنای باند دریافتی شما به حداکثر پهنای باند قابل دریافت از سرویس دهنده افزایش می یابد.

چگونه کیفیت خط را افزایش دهیم؟

برای این منظور نیاز به انجام تغییرات در کابل کشی و حتی قطع برخی از تجهیزات متصل به خط تلفن دارید. در ادامه برخی از این موارد را بیان می کنیم:

1- کابل کشی مستقیم (کابل دو زوج شیلد دار با کیفیت) از پست تلفن منطقه یا جلوی درب منزل به پریز تلفن یا اتصال مستقیم آن کابل به مودم

2- حذف اسپلیتر از مسیر کابل تلفن به مودم

3- جداسازی مسیر انتقال کابل تلفن از سیم های برق

4- استفاده از کابل های با کیفیت بالا و دارای آلیاژ مس

5- استفاده از سوکت با کیفیت بالا و دارای نقاط اتصال با آلیاژ مس

6- بررسی و بهینه سازی اتصال خطوط درون پست منطقه یا جلوی درب منزل

7- کاهش متراژ کابل تلفن متصل به مودم (در حد امکان مودم به نزدیک ترین پریز تلفن و برق متصل شود)

به طور حتم روش های بیشتری برای افزایش کیفیت خط وجود دارد که هر کدام از آنها تاثیر کمتری نسبت به روش های معرفی شده دارند. شما کدام یک از روش های ذکر شده را برای کاهش نویز و افزایش کیفیت خط تست کرده اید؟ آیا روش دیگری برای این منظور می شناسید؟