از چهار سال گذشته خبرهایی از ماژول های DDR5 شنیده می شد اما آماده نبودن پلتفرمی برای فعالیت این نسل از ماژول ها، آن را با تاخیر چهار ساله روبرو کرد. اکنون پردازنده های نسل 12 اینتل و مادربردهای سری 600 اینتل آماده میزبانی از ماژول های DDR5 هستند. قطعاً در ذهن شما سوالاتی در خصوص رم های DDR5 شکل گرفته است. در این مطلب قصد داریم به چند مورد از ماژول های رم DDR5 بپردایم و البته به زودی این صفحه با اطلاعات بیشتر و بهتر بروزرسانی می شود.
چرا DDR5؟
با افزایش هسته پردازنده های جدید نیاز به پهنای باند بیشتر در بخش حافظه کاملا احساس می شود. خصوصاً پردازنده های AMD با رم هایی که فرکانس بالایی دارند، عملکرد بسیار بهتری را ارائه می کنند. در مجموع در دوره ای که قطعات جدید به سمت استفاده از پهنای باند بیشتر و سرعت بیشتر کشیده می شوند، در جا زدن با رم های DDR4 با فرکانس های مختلف به آخر خط رسیده بود و نیاز بود تا نسل جدید ماژول های حافظه DDR5 وارد کار شوند.
ماژول رم DDR5 در مقابل DDR4 : فرکانس کاری
ماژول های رم DDR5 نسبت به DDR4 چندین پیشرفت کلیدی را تجربه می کنند. رم های DDR4 طی سال ها توانستند به تکامل خوبی دست پیدا کنند اما در آخر و پس از سالها به فرکانس پایه 3200 مگاهرتز رسیدند. این در حالی است که رم های DDR5 در ابتدا مسیر با فرکانس پایه 4800 مگاهرتز ارائه می شوند که پیشرفت بسیار چشمگیری است.
همانطور که عنوان شد، فرکانس 4800 مگاهرتز برای رم های DDR5 یه فرکانس پایه است به طوری که شرکت های تولیدکننده با پروفایل های اورکلاک یا هر روش دیگری می توانند به فرکانس های بسیار بیشتر هم دست پیدا کنند. به طور مثال کورسیر هم اکنون از ماژول های DDR5 با فرکانس 6400 و 6600 مگاهرتز رونمایی کرد و شرکت های دیگری مانند Geil ماژول هایی با پشتیبانی از اورکلاک 7200 مگاهرتز و شرکت ADATA ماژولی با فرکانس اورکلاک شده 8400 را به رخ کشید. البته به زودی شاهد فرکانس های بیش از 10 هزار و حتی 12600 باید بود.
ماژول رم DDR5 در مقابل DDR4 : تراکم بیشتر
با توجه به ویفرهای باریک تری که در DDR5 قرار گرفته است، شرکت های تولیدکننده را قادر می سازد تا با ظرفیت های بیشتر هم دست پیدا کند. با این وجود رم های DDR4 در هر استیک می توانند به نهایت 32 گیگابایت ظرفیت دست پیدا کنند اما رم های DDR5 می توانند پا را فراتر گذاشته و هر ماژول را به 128 گیگابایت تا 512 گیگابایت برساند.
ماژول رم DDR5 در مقابل DDR4 : زمان تاخیر
در حال حاضر ماژول های حرفه ای DDR4 با فرکانس های بالا دارای زمان تاخیر CL16 تا CL18 هستند این در حالی است که زمان تاخیر ماژول های DDR5 حتی به صورت پایه CL40 است. همانطور که بارها اشاره کرده ایم، زمان تاخیر بالا را می توان با فرکانس بیشتر جبران کرد. هرچند در رم های DDR5 به دلیل ساختار متفاوت شاهد چنین زمان تاخیری هستیم پس خیلی این مسئله را جدی نگیرید. البته در این میان شرکت هایی مانند جی اسکیل توانستند حتی با فرکانس 6400 مگاهرتز هم زمان تاخیر CL36 را ارائه کند که کمتر از 4800 مگاهرتز استاندارد پایه است.
ماژول رم DDR5 در مقابل DDR4 : تنظیم ولتاژ داخلی
یکی از مهترین تغییرات صورت گرفته در ماژول های DDR5 وجود تنظیم ولتاژ داخلی بروی ماژول است. مدیریت ولتاژ در DDR4 با مادربردها بود اما اکنون با وجود تنظیم ولتاژ در DDR5، مدیریت ولتاژ تا حدی از دوش مادربرد برداشته شده است. با این وجود در پشت پرده این مدیریت، یک تنظیم ولتاژ PMIC هوشمند قرار گرفته است که می تواند ویژگی های نظارتی را دقیقتر و سریعتر انجام دهد.
ماژول رم DDR5 در مقابل DDR4 : توان مصرفی
ماژول های استاندارد DDR5 در حال حاضر تنها به 1.1 ولت برای دستیابی به سرعت 4800 مگاهرتز نیاز دارند. در حالی که ماژول های DDR4 به صورت پایه که فرکانس زیادی هم تولید نمی کنند به 1.2 تا 1.35 ولت توان نیاز دارند. با این حال رم های DDR5 گزینه های کم مصرف تری به نسبت DDR4 هستند.
ماژول رم DDR5 در مقابل DDR4 : پهنای باند
همانطور که در ابتدای مطلب اشاره کردیم، با وجود قدرت بیشتر و هسته های بیشتر پردازنده ها و دیگر قطعات، نیاز به پهنای باند بالاتر، بیشتر از قبل احساس می شود. قطعاً پهنای باند بیشتر در DDR5 یکی دیگر از جذابیت های این نسل از رم ها است. رم های DDR5 نسبت به DDR4 در واقع بیش از 1.36 برابر پهنای باند بیشتر را در فرکانس ثابت 3200 مگاهرتز ارائه می کنند. از آنجا که فرکانس پایه DDR5 بیش از 3200 مگاهرتز است و اکنون به 4800 مگاهرتز رسیده، باید انتظار دو برابر پهنای باند را داشت.
همچنین در رم های DDR5 از دو کانال فرعی 32 بیتی مستقل استفاده می شود. این به پردازنده های چند هسته ای کمک می کند تا دسترسی به داده ها از حافظه را به نحو احسن مدیریت کنند.
ماژول رم DDR5 در مقابل DDR4 : تغییر در پین بندی DIMM
محل شکاف (فاصله) بین پین های ماژول های حافظه در رم های DDR5 تغییر کرده است و مانع از اتصال تصادفی ماژول های جدید به سوکت های DDR4 می شود. با این وجود دیگر نمی توانید رم های DDR5 را بروی مادربردهای قدیمی اسمبل کنید و اگر به دنبال خرید DDR5 هستید باید به فکر یک سیستم جدید متشکل از پردازنده های جدید اینتل و مادربردهای سری 600 اینتل باشید.
ماژول رم DDR5 در مقابل DDR4 : کد تصحیح خطا ODECC
تمام ماژول های رم DDR5 دارای قابلیت تصحیح خطا هستند. همانطور که پیش تر عنوان کردیم، به دلیل کوچک شدن لیتوگرافی ویفر، تراکم DDR5 افزایش یافته است و همین موضوع می تواند احتمال نشت داده داخل ماژول ها را افزایش دهد. کد تصحیح خطا ODECC می تواند مشکلات موجود را قبل از خروج از بانک ها برطرف کند.
البته باید توجه داشته باشید که کد تصحیح خطا نمی تواند خطا های خارج از ماژول را شناسایی و برطرف کند. کد تصحیح خطا در رم های DDR4 هم وجود داشت اما در DDR4 ها تراکنش های 72 بتی برای کدها در نظر گرفته شده بود در حالی که DDR5 ها در مجموع دارای 80 بیت هستند.
استاندارد فعلی JEDEC برای حافظه DDR5
استانداردهای JEDEC مشخصات دستگاه های الکترونیکی را به عنوان یک اصول پایه تنظیم می کنند. استاندارد فعلی JEDEC برای ماژول های DDR5 نشان از آن دارد که این ماژول ها باید دارای حداقل مشخصات پایه DDR5-4800 CL40-39-39 1.1V باشند. در واقع این استاندار مشخصات پایه را با فرکانس 4800 مگاهرتز، زمان تاخیر CL40 و ولتاژ 1.1 ولت در نظر گرفته است.
شرکت های تولیدکننده IC های DDR5
شرکت های تولیدکننده ای که در حال حاضر IC های رم های DDR5 را تولید می کنند سامسونگ، میکرون و SK hynix هستند. بر اساس اطلاعات تکمیلی به دست آمده آی سی ها و بانک ها این شرکت ها در موقعیت مشابه، عملکردی یکسان دارند. اما در این بین آی سی های شرکت سامسونگ به دلیل B-die بودن احتمالا در آینده ای نزدیک به گزینه ای ایده آل برای اورکلاکرها تبدیل شود.
ماژول رم DDR5 در مقابل DDR4 : هزینه ساخت و فروش
اگر نگاهی به حافظه تاریخ داشته باشیم می دانیم که فناوری جدیدتر حافظه همیشه نسبت به نسل قبلی حدود 30 تا 40 درصد گران تر بوده است و معمولا حدود دو سال طول می کشد تا قیمت های بالا شکسته شود و قیمت نسل فعلی و قبلی تا حدی یکسان شوند. با این حال رم های DDR5 شامل اجزای جدید و ساختاری متفاوت هستند که هزینه ها را بیشتر افزایش می دهد. در نتیجه، انتظار داریم رم های DDR5 بین 50 تا 60 درصد گران تر از DDR4 باشند. به طور مثال یکی از شرکت های تولید کننده، قیمت رم های DDR5 را 320 دلار اعلام کرده است در حالی که نمونه DDR4 آن دارای قیمت 200 دلار است.
چه مادربردی برای رم های DDR5 بخریم؟
بارها در این خصوص مطلب منتشر کرده ایم که فعلا تنها پردازنده های نسل 12 اینتل و مادربردهای سری 600 اینتل از رم های DDR5 پشتیبانی می کنند. البته به این معنی نیست که تمام مادربردهای سری 600 اینتل از DDR5 پشتیبانی کنند. بر اساس اینکه پردازنده های نسل 12 اینتل هم از رم های DDR4 و هم از رم های DDR5 پشتیبانی می کنند، شرکت های تولیدکننده مادربرد هم تنها بعضی از مدل های Z690 خود را به عنوان میزبان DDR5 در نظر گرفته اند.
شرکتی مانند ام اس آی به عنوان یکی از کلیدی ترین شرکای تجاری اینتل، AMD و انویدیا در تلاش است تا بهترین میزبانی از نسل جدید پلتفرم ها را ارائه کند. بر همین اساس MSI با برترین تولیدکنندگان حافظه DDR5 از جمله میکرون، کینگستون، جی اسکیل، کورسیر و ای دیتا همکاری های گسترده داشته با بهترین سازگاری و بیشترین فرکانس را بروی محصولاتش ارائه کند.
این شرکت سال ها با قابلیت DDR4 Boost ثابت کرده بود که پایداری و رسیدن به نهایت فرکانس کاری حافظه ها را به خوبی درک کرده است. از این رو در نسل جدید مادربردهای MSI با قابلیت DDR5 Boost روبرو هستیم که برای اولین بار با مادربردهای سری 600 اینتل روانه بازار می شود. شرکت ای دیتا مدتی قبل با همکاری MSI به نهایت فرکانس پایدار 8400 مگابیت در ثانیه دست یافته بود اما همانطور که بارها بیان کردیم، DDR5 در ابتدای راه است و مانند DDR4 راه زیادی برای پیشرفت دارد.